Proponowane zmiany dotyczące kształtu samorządów zawodowych adwokatów i radców prawnych.

Share on facebook
Facebook
Share on google
Google+
Share on twitter
Twitter
Share on linkedin
LinkedIn

Proponowane zmiany dotyczą kształtu samorządów zawodowych adwokatów i radców prawnych. Mają one na celu deregulację nie samej instytucji samorządu zawodowego, ale wprowadzenie rozwiązań umożliwiających realizację konstytucyjnego prawa do zrzeszania się jednostek w ramach istniejących struktur samorządu zawodowego adwokatów i radców prawnych.
Proponowane zmiany w zasadniczej mierze dotyczą możliwości tworzenia alternatywnych izb adwokackich (izb radców prawnych), przez osoby już wykonujące te zawody, a więc należących już do samorządów. Proponowane zmiany nie naruszają art. 17 ust. 1 Konstytucji RP ani zasad wynikających z wykładni Trybunału Konstytucyjnego odnoszących się do tej normy, albowiem nie zmieniają one dostępu do zawodu. Nie odnoszą się one zatem do relacji jednostka – samorząd, ale dotyczą wewnętrznego ustroju samorządu zawodowego adwokatów i radców prawnych. Zgodnie z brzmieniem art. 17 ust. 1 Konstytucji, ustawodawca może tworzyć samorządy zawodowe. Oznacza to, że po pierwsze utworzenie żadnego z samorządów nie jest obligatoryjne, a po drugie, że ustrój samorządu, główne jego zręby, są zależne od woli ustawodawcy. W doktrynie podnosi się ponadto, że „rozstrzygnięcia pozytywnego ustawodawcy przesądzają jedynie o organizacyjno – prawnej formie (a więc ustrojowym) sposobie realizacji zadań z zakresu administracji publicznej” (M. Cherka, J. Piecha, Status prawny samorządu zawodowego w III RP – doświadczenia i perspektywy, w: M. Mazuryk, S. Jaśkiewicz, Administracja publiczna w III RP. Dwie dekady doświadczeń, Warszawa – Siedlce 2011 r., s. 158). Powyższe oznacza, że w dalszym ciągu, kształt samorządu zawodowego jest zależny od rozwiązań przyjętych przez ustawodawcę.
Ponadto w doktrynie wskazuje się, że zmiany, które permanentnie zachodzą w kształcie ustroju samorządów zawodowych, stanowią poszukiwanie „najwłaściwszej formuły, w której samorząd zawodowy mógłby funkcjonować” (M. Cherka, J. Piecha, op. cit. s. 173.)
Prezentowane poprawki dotyczą możliwości tworzenia, jak wspomniano powyżej, niejako alternatywnych do obecnych izb adwokackich czy też izb radców prawnych (dalej: izby). Zabieg taki ma na celu wprowadzenie elementu konkurencyjnego nie wobec osób wykonujących zawody adwokata czy radcy prawnego, ale wobec samych instytucji wewnątrz samorządu. Proponowane zmiany w istocie wychodzą naprzeciw oczekiwaniom osób wykonujących już zawody, jak też osób uczących się ich wykonywania (aplikantów adwokackich oraz radcowskich). Powstanie bowiem alternatywnych izb będzie miało wpływ na kształt aplikacji, albowiem, to właśnie izby mają ogromny wpływ na to jakie zajęcia odbywają się w ramach aplikacji, w jakim kształcie zajęcia te powinny się odbywać. Zmiany te mają na celu doprowadzenie nie tylko do ułatwień w obecnym systemie szkolenia aplikantów, ale w przyszłości do osiągnięcia modelu samorządu – umożliwiającego działanie konkurencyjne na rynku bez uszczerbku dla sprawowanej pieczy nad należytym wykonywanie zawodu, tj. do modelu samorządu certyfikującego (poświadczającego umiejętności) osoby wykonującej dany zawód. Model ten znany w systemach brytyjskim czy tez w systemach państw skandynawskich polega na tym, że nadanie komuś statusu „adwokata” czy „radcy” gwarantuje, że osoba taka posiada wysokie kwalifikacje zawodowe. Wykonywanie zaś tych samych czynności przez inne osoby nie jest zabronione przez prawo. Decyzja o wyborze z czyich usług skorzystać zależy zaś od samego zainteresowanego, czyli klienta.
Doskonałym przykładem takiego rozwiązania jest zawód mediatora sądowego, który nie posiada swojego samorządu zawodowego. Jednakże powstały organizacje społeczne, które wyznaczając określone standardy zachowania się mediatora sądowego, certyfikują osoby kończące odpowiednie kursy doszkalające, gwarantując tym samym jakość usług na najwyższym poziomie. To od stron postępowania mediacyjnego zależy czy ich mediatorem będzie osoba z certyfikatem, czy bez.
Należy wspomnieć również o tym, że obecny kształt aplikacji czy to adwokackiej, czy radcowskiej, nie przystaje do obecnych realiów życia społeczno – gospodarczego. Należy zwrócić uwagę na fakt, że osoby, które ukończyły studia prawnicze pracujące w kancelariach prawnych specjalizują się w bardzo wąskich dziedzinach prawa. Taka specjalizacja pozwala na dostarczeniu usługi na najwyższym poziomie. Fakty te jednak nie są dostrzegane przez obecnie funkcjonujące izby, które w dalszym ciągu przeprowadzają kształcenie bardzo ogólne nie przystające do oczekiwań pracodawców (klientów).
W tym celu proponuje się możliwość tworzenia izb w poszczególnych samorządach przez praktykujących w danym samorządzie adwokatów bądź radców prawnych.
Proponowane zmiany oznaczają się również zerwaniem z przynależnością do danej izby ze względu na miejsce siedziby zawodowej danego adwokata lub radcy. Członkowie samorządu będą mogli dowolnie wybierać do której izby chcą należeć, niezależnie od miejsca utworzenia swojej siedziby zawodowej. Aktualnie obowiązujące rozwiązania w tym zakresie również nie przystają do aktualnych wymogów życia społecznego. Ułatwienie to ma na celu możliwość składania wniosku o przynależność do dowolnie obranej przez zainteresowanego izby. Rozwiązanie takie dotyczy również aplikantów, albowiem po zdaniu egzaminu wstępnego, będą mogli oni złożyć wniosek o wpis na listę aplikantów do dowolnie wybranej izby. Decydować będą o tym elementy pragmatyczne, oraz wysokość opłaty za aplikację, jak również renoma danej izby. Takie rozwiązanie wymusi na izbach dbanie o lepszą jakość kształcenia zawodowego.
Proponowane poprawki wprowadzają możliwość ustalenia wysokości opłat za aplikację przez daną izbę. Opłata taka nie może być jednak wyższa, niż ustalona przez Ministra Sprawiedliwości maksymalna wysokość opłaty za aplikację.
Kolejnymi zmianami, jest możliwość występowania aplikantów przed wszystkimi sądami, niezależnie od tego, na którym roku aplikacji się znajdują. Aksjologiczne uzasadnienie tego rozwiązania, zasadza się na powrocie do relacji mistrz – uczeń w zakresie kształcenia przyszłych adwokatów lub radców. Mistrz tj. patron może zdecydować o tym, że aplikant zastąpi go w danym sądzie wówczas, kiedy uzna to za stosowne, a nie wówczas kiedy zezwoli mu na to prawo. Wpływ na taką decyzję patrona będzie miała bowiem indywidualna ocena postępów w kształceniu aplikanta, jak również jego wiedza i umiejętności interpersonalne. Trudno jest bowiem uzasadnić aktualnie funkcjonujące w tym zakresie rozwiązania, uznając, że każdy po odbyciu 18 miesięcy aplikacji, nabywa taką wiedzę i umiejętności, że może stawać w określonych sądach z upoważnienia adwokata bądź radcy.
Wprowadza się również uregulowanie pozwalające na zastępowanie adwokata przez aplikanta radcowskiego. Aktualne rozwiązania umożliwiają sytuację, w której radcę prawnego może zastępować aplikant adwokacki, jednakże nie przewiduje się sytuacji odwrotnej. Proponowane zmiany wypełniają zarówno oczekiwania środowiska aplikantów, jak również przystają do realiów panujących w tzw. kancelariach o charakterze dużych korporacji, w których bardzo często młodzi prawnicy uczestniczą w różnych aplikacjach, odmiennych od zawodu przełożonego.
Proponowane zmiany stanowią pewne novum w dotychczas znanej strukturze samorządów zawodowych, jednakże ich wprowadzenie prowadzi do przystosowania tych struktur do aktualnych realów rynku pracy i realiów życia społeczno – gospodarczego.

Przemysław Wipler
Poseł na Sejm VII kadencji, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.

Zobacz zgłoszone poprawki:

Poprawki radcowie

Poprawki adwokaci

More to explorer