Zapis zwykły a polecenie

Zgodnie z art. 968 § 1 Kodeksu Cywilnego (KC) spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis zwykły). Spadkodawca może obciążyć zapisem zwykłym także zapisobiercę – dalszy zapis (art. 968 § 2 KC). Kodeks cywilny przewiduje też w art. 982 instytucję polecenia polegającą na tym że, spadkodawca może w testamencie włożyć na spadkobiercę lub na zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem. Czym są i czym różnią się obie te instytucje?
Zapis to dyspozycja spadkodawcy, którą nakłada on na spadkobiercę lub zapisobiercę (przy dalszym zapisie) obowiązek dokonania pewnego przysporzenia majątkowego na rzecz innej osoby. Osoba ta nie staje się spadkobiercą lecz wierzycielem w stosunku do spadkobiercy lub zapisobiercy (przy dalszym zapisie) i z chwilą otwarcia spadku uzyskuje roszczenie o wykonanie zapisu. Roszczenie o wykonanie zapisu przedawnia się z upływem 5 lat od dnia wymagalności zapisu.
Polecenie jest to rozrządzenie testamentowe, które nakłada na spadkobiercę lub zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania bez czynienia kogokolwiek wierzycielem. W chwili otwarcia spadku powstaje stosunek prawny, w którym istniej obowiązek określonego zachowania się, ale z tego zachowania nie musi (ale może) wynikać korzyść dla innego podmiotu. Wykonania polecenia może żądać każdy ze spadkobierców, jak również wykonawca testamentu, chyba że polecenie ma wyłącznie na celu korzyść obciążonego poleceniem (np. poddanie się leczeniu). Jeżeli polecenie ma na względzie interes społeczny, wykonania polecenia może żądać także właściwy organ państwowy.
Różnica pomiędzy zapisem, a poleceniem polega na tym że zapis tworzy po stronie zapisobiercy prawo podmiotowe, natomiast w wypadku polecenia prawo podmiotowe nie powstaje, gdyż nie ma osoby uprawnionej. Jeżeli spadkobierca nie wykona zapisu zapisobierca może żądać wykonania zapisu w drodze postępowania sądowego, gdyż zapisobierca staje się wierzycielem. Niewykonanie polecenia nie pociąga za sobą żadnych sankcji w stosunku do obciążonego. Gdyż polecenie jest obowiązkiem działania, ale bez wskazania wierzyciela. Nie ma podmiotu który mógłby egzekwować wykonanie danego polecenia. Moralny obowiązek wypełnienia woli zmarłego powinien tutaj stanowić gwarancję wypełnienia polecenia.