Numer NIP i jego uregulowanie prawne

Share on facebook
Facebook
Share on google
Google+
Share on twitter
Twitter
Share on linkedin
LinkedIn

  Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu. Ponadto, jak wskazuje sama ustawa, obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają także inne podmioty, które na mocy innych ustaw są podatnikami bądź płatnikami składek ubezpieczeniowych.
Identyfikatorem podatkowym dla osób fizycznych objętych rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług jest numer PESEL, natomiast w przypadku pozostałych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą jest to NIP – numer identyfikacji podatkowej nadawany przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego, występujący w postaci dziesięciocyfrowego kodu.
Aby uzyskać numer identyfikacji (dalej NIP) niezbędne jest dokonanie zgłoszenia we właściwym urzędzie skarbowym, a  dokładniej do naczelnika urzędu skarbowego albo organu właściwego na podstawie odrębnych przepisów. Pozytywnym rozwiązaniem wprowadzonym przez ustawodawcę jest jednokrotne zgłoszenie, bez względu na rodzaj oraz liczbę opłacanych przez podatnika podatków, formę opodatkowania, liczbę oraz rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej oraz liczbę prowadzonych przedsiębiorstw, co znacznie usprawnia chociażby założenie i prowadzenie własnej działalności gospodarczej. Jak wskazuje art. 5 wspomnianej na wstępie ustawy, zgłoszenie dokonywane przez osoby fizyczne powinno zawierać nazwisko, imiona, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, płeć, nazwisko rodowe, obywatelstwo lub obywatelstwa, adres miejsca zamieszkania, adres miejsca zameldowania na pobyt stały lub czasowy, rodzaj i numer dowodu tożsamości oraz numer PESEL w przypadku osób fizycznych objętych tym rejestrem – są to więc dane niezbędne do weryfikacji tożsamości osoby ubiegającej się o nadanie NIP. Warto wskazać, że osoby fizyczne ubiegające się o nadanie numeru NIP w celu prowadzenia działalności gospodarczej obowiązani są ponadto do złożenia zgłoszenia identyfikacyjnego albo aktualizacyjnego. Jak już wspomniano, decyzję o nadaniu numeru NIP wydaje naczelnik urzędu skarbowego. Potwierdzenie nadania NIP jest wydawane niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia wpływu poprawnego zgłoszenia identyfikacyjnego do naczelnika
urzędu skarbowego, natomiast w przypadku osób fizycznych rozpoczynających działalność gospodarczą potwierdzenie nadania NIP wydaje się nie później niż następnego dnia roboczego po dniu wpływu do naczelnika urzędu skarbowego poprawnego zgłoszenia identyfikacyjnego.
Obecna regulacja prawna dotycząca numeru identyfikacji podatkowej, wskazuje również sytuacje, kiedy to jesteśmy obowiązani posługiwać się naszym numerem NIP. Przede wszystkim więc podatnicy są obowiązani podawać identyfikator podatkowy na dokumentach
związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych oraz niepodatkowych należności budżetowych, do których poboru są obowiązane organy podatkowe lub celne. Oprócz tego obowiązek podawania numer NIP zachodzi również w sytuacjach kiedy żądają tego enumeratywnie wyliczone w ustawie podmioty, jak chociażby np. organy kontroli skarbowej czy organy administracji rządowej.
Warto podkreślić również, że zgodnie z obecnym stanem prawnym, numer NIP nie przechodzi na następców prawnych podmiotu, któremu dany numer przysługiwał, poza wyjątkami wyliczonymi ustawowo, gdzie w głównej mierze chodzić będzie o sytuację przekształcania przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa lub przedsiębiorstwa komunalnego w jednoosobową spółkę gminy, bądź też przekształcenia spółki cywilnej w spółkę handlową lub spółki handlowej w inną spółkę handlową.
Omawiana ustawa z roku 1995 została znowelizowana ustawą z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ta ma szczególne znaczenie dla osób fizycznych, bowiem zgodnie z nowymi przepisami, jedynym identyfikatorem dla osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej i nie są zarejestrowanymi podatnikami VAT, jest PESEL. Numer NIP pozostawiono natomiast nadal dla osób fizycznych które nie prowadzą działalności gospodarczej, a jednocześnie są płatnikami składek społecznych, a więc np. zatrudniają pomoc domową, ogrodnika czy nianię dla dziecka.

Paulina Szatka

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników
Ustawa z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz niektórych innych ustaw

More to explorer