Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami prawa cywilnego po śmierci spadkodawcy następuje zdarzenie prawne mające nazwę dziedziczenie. Wyróżnić można dwie formy tego zjawiska: dziedziczenie z ustawy i dziedziczenie testamentowe. Z dziedziczeniem testamentowym mamy do czynienia w sytuacji, gdy spadkodawca pozostawia testament, czyli spisuje swoją ostatnia wolę np. w formie testamentu własnoręcznego. Dziedziczenie ustawowe natomiast ma miejsce wówczas, gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu wyłączającego lub zmieniającego reguły ustawowe albo też, gdy osoby powołane do dziedziczenia nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami. Krąg spadkobierców ustawowych wyznaczany jest przez związki rodzinne, tzn. wynikające z więzów krwi, małżeństwa lub przysposobienia, które z założenia ma zastępować więzy krwi.
Do spadku z mocy ustawy w pierwszej kolejności powołane są dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek, dziedziczą oni w częściach równych, jednakże udział spadkowy małżonka nie może być mniejszy niż jedna czwarta całości spadku. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Dzieci spadkodawcy dziedziczą po nim bez względu na to czy pochodzą z małżeństwa czy też nie. W takim samym stopniu dziedziczą dzieci przysposobione całkowicie, gdyż traktujemy je jakby były biologicznymi dziećmi spadkodawcy. Jeżeli skutki przysposobienia polegają wyłącznie na powstaniu stosunku między przysposabiającym a przysposobionym, stosuje się przepisy poniższe:
1) przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym na równi z jego dziećmi, a zstępni przysposobionego dziedziczą po przysposabiającym na tych samych zasadach, co dalsi zstępni spadkodawcy;
2) przysposobiony i jego zstępni nie dziedziczą po krewnych przysposabiającego, a krewni przysposabiającego nie dziedziczą po przysposobionym i jego zstępnych;
3) rodzice przysposobionego nie dziedziczą po przysposobionym, a zamiast nich dziedziczy po przysposobionym przysposabiający; poza tym przysposobienie nie narusza powołania do dziedziczenia wynikającego z pokrewieństwa.
Małżonek dziedziczy w równym stopniu, co dzieci spadkodawcy, jednakże jego udział spadkowy nie może być mniejszy niż jedna czwarta całości spadku. Małżonek dziedziczy tylko wtedy, gdy związek małżeński istniał w chwili otwarcia spadku. Zatem stwierdzić należy, że praw do spadku nie traci małżonek, który w chwili śmieci spadkodawcy był z nim w separacji faktycznej. Art. 940 kc stanowi, że małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione. Wystąpić o wyłączenie małżonka od dziczenia może każdy spadkobierca w ciągu 6 miesięcy od chwili, w której spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku, nie później jednak niż w rok od otwarcia spadku. Wyłączenie od dziedziczenia małżonka spadkodawcy następuje na mocy orzeczenia sądu.
Następnymi osobami w kolejności powołanymi do dziedziczenia są rodzice spadkodawcy. Dziedziczą oni w częściach równych bez względu na to, czy w chwili śmierci spadkodawcy byli w związku małżeńskim, czy też nie. Jeżeli w chwili śmierci spadkodawca nie znajdował się w związku małżeńskim i nie posiadał zstępnych rodzice dziedziczą w pierwszej kolejności.
Do tzw. trzeciej grupy dziedziczenia należy rodzeństwo spadkodawcy i jego zstępni. Art. 932 § 4 kc stanowi, że jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Jeżeli natomiast którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.
Do kolejnej już czwartej grupy zgodnie z art. 934 kc przynależą dziadkowie spadkodawcy. Dochodzą oni do dziedziczenia w braku spadkodawców z grup pierwszych. W wypadku, gdy któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.
Następnymi w kolejności do dziedziczenia są dzieci małżonka spadkodawcy, czyli pasierbowie. Jednakże dopuszczenie ich do dziedziczenia jest ograniczone, gdyż mogą oni dziedziczyć tylko w sytuacji, gdy ich rodzice już nie żyją.
Ostatnimi powołanymi do dziedziczenia ustawowego, w przypadku braku osób z grup wyżej wymienionych lub niemożności dziedziczenia przez nich, powołanymi do spadku jest gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Polsce, lub gdy nie można tej gminy ustalić, albo spadkodawca zamieszkiwał poza granicami państwa, Skarb Państwa.
Przedstawiona wyżej kolejność dziedziczenia oraz krąg podmiotów do tego uprawniony jest wynikiem nowelizacji przepisów prawa spadkowego wprowadzonego w życie 28 czerwca 2009 r. Do tej pory przepisy w zakresie dziedziczenia ustawowego były dość rygorystyczne i nie dopuszczały do dziedziczenia dziadków, ich zstępnych, czyli kuzynów, wujów itd. Novum jest też dopuszczenie do dziedziczenia pasierbów spadkodawcy, choć dziedziczą tylko, gdy ich rodzice nie żyją. Nowelizacja ta miała na celu zacieśnienie więzi rodzinnych, a także ograniczenie dostępu do spadkobrania przez gminę i Skarb Państwa w sytuacji, gdy rodzina spadkodawcy pozostaje przy życiu.