Spółka jawna zgodnie z art. 22 Kodeksu Spółek Handlowych (KSH) jest spółką osobową prowadzącą przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. W definicji podstawowe znaczenie ma to, iż spółka prowadzi przedsiębiorstwo pod własna firmą. Spółka jawna jak każda inna spółka osobowa ma jako cel prowadzenie przedsiębiorstwa, czyli działalność gospodarczą o charakterze zarobkowym i jest to element niezbędny do utworzenia spółki jawnej. To jest określone w każdej definicji spółki osobowej, odmiennie w spółkach kapitałowych, bo one już mogą być w każdym celu prawnie dopuszczalne tworzone.
Spółki osobowe są tworzone w celu prowadzenia przedsiębiorstwa i jest to element konstytutywny (podstawowy) definicji. Natomiast to, że nie jest ona inną spółką handlową to właściwie w tej definicji oznacza tylko tyle, że spółka jawna jest takim modelowym system spółki osobowej. Mianowicie pozostałe spółki osobowe będą miały specyficzne cechy głównie dotyczące odpowiedzialności i zarządzania spółką, natomiast takim typowym modelowym wzorem jest spółka jawna. Przepisy jej dotyczące odnoszą się zarówno do spółki partnerskiej, jak i spółki komandytowej, a w pewnym zakresie do spółki komandytowo – akcyjnej.
Na pierwszy plan wysuwa się charakter prawny tego podmiotu. Spółka jawna jest podmiotem prawa, jest ona jednostką organizacyjną, której ustawa przyznaje zdolność prawną zgodnie z definicją z art. 331 Kodeksu Cywilnego (KC):
Do jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych.
A osoby prawne są zdefiniowane w art. 33 KC: Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.
Spółka jawna nie jest osobą prawną, bo nie ma takiego przymiotu. Żadna ustawa nie mówi, że taki podmiot jak spółka jawna może zostać osobą prawną, niemniej jednak posiada zdolność prawną i tym przepisem KSH, który tę zdolność prawną nadaje spółce jawnej, jak i pozostałym spółkom osobowym jest art. 8, zgodnie z którym:
§ 1. Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.
§ 2. Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą.
Jednostka organizacyjna posiada zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych, a także zdolność sądową. Z punktu widzenia występowania w obrocie ma ona takie same przymioty jako osoba prawna, tylko osobą prawną nie jest. Jest jednostką organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej, jest tzw. ułomną osobą prawną. Jednakże lepiej używać nazewnictwa „jednostka organizacyjna”, gdyż sama ułomność podpowiada, że ten podmiot w jakiś tam sposób nie spełnia wszystkich wymogów, a to nie jest prawda, ponieważ jest takim samym podmiotem jak osoba prawna, tylko nią nie jest po prostu.
Oczywiście w związku z tym spółka jawna jest przedsiębiorcą jako jednostka organizacyjna i to zarówno na gruncie KC, na gruncie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, ustawy o krajowym rejestrze sądowym czy też na gruncie ustawy prawo upadłościowe i naprawcze (tam jest odesłanie do KC). Jest zatem jednostką organizacyjną – tzw. ułomną osobą prawną posiadającą zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych i zdolność sądową.