21 lipca 2012 r. zaczęła obowiązywać ustawa z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2012, poz. 769), która określa m.in. sankcje dla podmiotów powierzających wykonywanie pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Ustawa ta nakłada nowe obowiązki na podmioty powierzające wykonywanie pracy cudzoziemcom będących obywatelami państw trzecich, dotyczące sprawdzania dokumentów pobytowych cudzoziemca. Dokumentem uprawniającym do pobytu na terytorium Polski może być ważna wiza (np. wiza krajowa – symbol C lub wiza Schengen- symbol D) lub zezwolenie pobytowe (i wydana na jego podstawie karta pobytu). Jeśli pracodawca będzie chciał zatrudnić cudzoziemca, będzie musiał sprawdzić – przed podjęciem pracy przez cudzoziemca, czy posiada on ważny dokument uprawniający do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zrobić kopię tego dokumentu i przechowywać ją przez cały okres świadczenia pracy przez cudzoziemca. Obowiązki dotyczą wszystkich podmiotów powierzających pracę cudzoziemcom zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia, umowy o dzieło). Jeśli pracodawca już zatrudnia cudzoziemca, to ma 45 dni od dnia wejścia w życie ustawy na uzupełnienie dokumentacji o kopię dokumentu pobytowego tego cudzoziemca.
Powierzanie pracy cudzoziemcom przebywającym w naszym kraju bez ważnego dokumentu będzie karalne. Wykroczenie zagrożone karą grzywny nie niższą niż 3000 zł popełni pracodawca, który zatrudni cudzoziemca nie mającego ważnego dokumentu. Karą do 10.000 zł zagrożone będzie uporczywe powierzanie pracy nielegalnemu cudzoziemcowi, gdy nie ma ona związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Przestępstwem będzie również powierzanie pracy nielegalnemu imigrantowi w związku z prowadzoną działalnością lub zatrudnianie wielu cudzoziemców w tym samym czasie. Będzie za to groziła grzywna lub nawet kara ograniczenia wolności.
Ponadto cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu, któremu powierzono wykonywanie pracy, przysługuje roszczenie o wypłatę zaległego wynagrodzenia i związanych z nim świadczeń. Ustawa wprowadziła zmiany do kilku ustaw m.in. do ustawy o Straży Granicznej (dostała większe uprawnienia w celu wykonania nowej ustawy), ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych (nie uważa się za koszty uzyskania przychodów świadczeń dla cudzoziemców należnych od podmiotów zatrudniających), ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (przekazywanie danych przez ZUS), o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych pod groźbą kary (związane z ustawą wchodzącą w życie), o cudzoziemcach (nowe obowiązki i uprawnienia cudzoziemców), Prawo zamówień publicznych (wykluczenie z przetargu wykonawców karalnych na podstawie ustawy która weszła w życie), o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (związane z ustawą wchodzącą w życie) oraz do ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy (obowiązki informacyjne).