Interoperacyjność już w polskim prawie

Od 28 stycznia 2012 r. obowiązuje nowelizacja ustawy o transporcie kolejowym z dnia 16 września 2011 r. (Dz.U. 2011, Nr 230, poz. 1372) wprowadzająca dość obszerne zmiany w tym akcie. Istotą całego projektu na poziomie Unii Europejskiej jest stworzenie konkurencyjnego systemu kolei opartego na tzw. interoperacyjności, rozumianej jako zdolność kolei do zapewnienia bezpiecznego i nieprzerwanego ruchu pociągów, spełniającego warunki techniczne, ruchowe, eksploatacyjne i prawne, których zachowanie umożliwi efektywne poruszanie się po transeuropejskiej sieci kolejowej. Wynika to z implementowania do porządku prawnego wynikającego z odpowiednich dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady. Ma być to wprowadzone m.in. przez określenie jednolitych i przejrzystych zasad wydawania zezwoleń na dopuszczenie do eksploatacji podsystemów i pojazdów kolejowych, zasad wzajemnego uznawania pojazdów kolejowych, przyjęcie procedur oceny zgodności i certyfikacji składników interoperacyjności i podsystemów oraz stworzenie niezależnych organów regulacyjnych.  Nowelizacja modyfikuje procedurę wydawania zezwoleń na dopuszczenie do eksploatacji pojazdów kolejowych i podsystemów, wprowadza nową procedurę dopuszczenia typów pojazdów kolejowych oraz wprowadza certyfikację podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie pojazdów kolejowych. Nowością są wprowadzone właśnie przepisy art. 23a – 23i stanowiące, że pojazd kolejowy, w celu dopuszczenia go do eksploatacji, będzie musiał uzyskać zezwolenie na dopuszczenie go do eksploatacji wydawane przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego (UTK). Wyjątkiem od tego wymogu będzie posiadanie takiego zezwolenia w innym kraju członkowskim Unii Europejskiej lub wykonywanie przewozów transgranicznych na podstawie dwustronnych umów międzynarodowych. Prezes UTK będzie zobowiązany także do zaopiniowania projektu planu kolejowych przewozów pasażerskich oraz projektu umowy na świadczenie usług publicznych dotyczących kolejowych przewozów pasażerskich. Kryterium oceny projektu umowy o świadczenie usług publicznych będzie zgodność tej umowy z planem transportu kolejowego.