Rejestr dłużników niewypłacalnych wprowadziła ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym z 1997 roku. Celem rejestru jest wykazanie aktualnych informacji, które są ważne z punktu widzenia obrotu gospodarczego, tzn.
Kogo wpisuje się do Rejestru dłużników niewypłacalnych? Ustawa szczegółowo wymienia przypadki:
1) jeżeli ogłoszono upadłość osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą lub jeżeli wniosek o ogłoszenie ich upadłości został prawomocnie oddalony z tego powodu, że majątek jest niewystarczający na zaspokojenie kosztów postępowania lub przy umorzeniu egzekucji sądowej lub administracyjnej, gdzie powodem umorzenia był fakt, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych,
2) jeżeli ogłoszono upadłość wspólników ponoszących odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki (wyłączono w tym przypadku komandytariuszy w spółce komandytowej) lub jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości został prawomocnie oddalony gdyż majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania albo umorzono egzekucję sądową lub administracyjną, bo z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych,
3) dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu egzekucyjnym;
4) osoby pozbawione prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym lub spółdzielni,
5) dłużników, na których ciążą obowiązki alimentacyjne powyżej 12 miesięcy,
Osobę fizyczną wpisuje się do rejestru dłużników niewypłacalnych na wniosek wierzyciela, który posiada tytuł wykonawczy względem niewypłacalnego dłużnika. Dodatkowo konieczne jest wykazanie faktu wezwanie dłużnika do spełnienia świadczenia, jeżeli dłużnik wciągu 30 dni od daty wezwania do spełnienia świadczenia opatrzonego tytułem wykonawczym nie zapłacił, wówczas wniosek wierzyciela jest skuteczny. Po złożeniu wniosku sąd rejestrowy w ciągu 14 dni przeprowadzi postępowanie i wyda postanowienie o wpisie do rejestru. Wniosek należy opłacić znaczkami sądowymi w wysokości 400 złotych.
W rejestrze można znaleźć takie dane, jak:
1) oznaczenie dłużnika,
2) podstawę wpisu wraz z sygnaturą akt sprawy upadłościowej lub postępowania
o wyjawienie majątku w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego
o postępowaniu egzekucyjnym,
3) datę wpisu oraz datę złożenia wniosku o wpis,
Kiedy sąd rejestrowy wykreśla wpis z rejestru dłużników niewypłacalnych?
1) W sytuacji uchylenia lub zmiany postanowienia, na którym oparty był wpis,
2) W sytuacji uchylenia orzeczenia o ogłoszeniu upadłości,
3) W sytuacji wniosku osoby wpisanej w rejestrze, gdy tytuł wykonawczy stanowiący podstawę wpisu do rejestru, został pozbawiony wykonalności orzeczeniem sądowym,
4) W sytuacji upływu 10 lat od dokonania wpisu,
Wykreślenie w powyższych przypadkach odbywa się z urzędu, a wykreślone wpisy w całości są niejawne. W sytuacji, gdy sąd prowadzący postępowanie upadłościowe określił krótszy termin zakazu, wykreślenie może nastąpić po upływie tego terminu na wniosek dłużnika (np. po 8 latach).