ZADANIA PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI PRACY
- Nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów dotyczących stosunku pracy, wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, czasu pracy, urlopów, uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych;
- kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, wykonywania działalności oraz kontrola przestrzegania obowiązku informowania o podjęciu pracy przez bezrobotnych, opłacania składek na Fundusz Pracy, dokonania wpisu do rejestru agencji zatrudnienia, prowadzenie agencji zatrudnienia zgodnie z przepisami o promocji zatrudnienia, prowadzenia działalności przez podmioty kierujące osoby w celu nabywania umiejętności praktycznych zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
- kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz wykonywania pracy przez cudzoziemców;
- kontrola wyrobów wprowadzonych do obrotu lub oddanych do użytku pod względem spełniania przez nie zasadniczych lub innych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy
- podejmowanie działań polegających na zapobieganiu i ograniczaniu zagrożeń w środowisku pracy
- współdziałanie z organami ochrony środowiska w zakresie kontroli przestrzeganiaprzez pracodawców przepisów o przeciwdziałaniu zagrożeniom dla środowiska;
- opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu prawa pracy;
- prawo wnoszenia powództw, a za zgodą osoby zainteresowanej – uczestnictwo w postępowaniu przed sądem pracy, w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy;
- wydawanie i cofanie zezwoleń na wykonywanie pracy zarobkowej przez dzieci do lat 16,
- udzielanie na pisemny wniosek osoby zainteresowanej informacji o minimalnych warunkach zatrudnienia pracowników
- ściganie wykroczeń przeciwko prawom pracownika określonych w Kodeksie pracy
KONTROLA
Kontroli Państwowej Inspekcji Pracy podlegają:
1) pracodawcy – a w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz kontroli legalności
zatrudnienia także niebędący pracodawcami przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne – na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby wykonujące na własny rachunek działalność
gospodarczą, bez względu na podstawę świadczenia tej pracy;
2) podmioty świadczące usługi pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego,
poradnictwa zawodowego oraz pracy tymczasowej
3) podmioty kierujące osoby w celu nabywania umiejętności praktycznych, w
szczególności odbycia praktyki absolwenckiej, praktyki lub stażu zawodowego,
niebędących zatrudnieniem lub inną pracą zarobkową
Kontrolę przeprowadzają inspektorzy pracy, wspólnie z nim w kontroli mogą brać udział inni pracownicy Państwowej Inspekcji Pracy posiadający niezbędną wiedzę w przedmiocie kontroli, jak również przedstawiciele
zagranicznych służb i instytucji, do zadań których należy ochrona pracy, na podstawie imiennego upoważnienia wydanego przez Głównego Inspektora Pracy lub okręgowego inspektora pracy.
Inspektorzy mogą przeprowadzić kontrolę o każdej porze dnia i nocy, bez wcześniejszego uprzedzenia, po okazaniu legitymacji służbowej i upoważnienia do jej przeprowadzenia. Jeśli okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne podjęcie kontroli, może być ona podjęta po okazaniu jedynie legitymacji. Upoważnienie powinno być dostarczone kontrolowanemu niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia podjęcia kontroli.
W toku postępowania kontrolnego inspektor pracy ma prawo do swobodnego wstępu na teren oraz do obiektów i pomieszczeń, do przeprowadzania oględzin obiektów, pomieszczeń, stanowisk pracy, maszyn
i urządzeń oraz przebiegu procesów technologicznych i pracy. Ma prawo żądać od wszystkich osób które są lub były zatrudnione bez względu na podstawę stosunku pracy pisemnych i ustnych informacji. Ma dostęp do wszelkich dokumentów, może żądać przedłożenia akt osobowych i wszelkich dokumentów związanych z
wykonywaniem pracy przez pracowników lub osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy.
Przebieg oględzin może być utrwalony, można dokonywać odpisów, wyciągów z dokumentów, zestawień i obliczeń.
Inspektor ma prawo sprawdzić tożsamość osób pracujących i przebywających na terenie przedsiębiorstwa, może je przesłuchać. Gdy zachodzi obawa iż udzielenie informacji mogłoby zaszkodzić przesłuchiwanemu inspektor pracy może wydać postanowienie o zachowaniu w tajemnicy okoliczności umożliwiających ujawnienie tożsamości tego pracownika lub osoby, w tym danych osobowych. Pracodawcy przysługuje zażalenie na to postanowienie, które powinien złożyć w ciągu 3 dni od jego doręczenia. W razie uwzględnienia zażalenia protokół z przesłuchania pracownika podlega zniszczeniu.