Wykroczenia o charakterze chuligańskim polegają na umyślnym godzeniu w porządek lub spokój publiczny albo umyślnym niszczeniu lub uszkadzaniu mienia. Takie wykroczenie ma miejsce, jeżeli sprawca działa publicznie oraz w rozumieniu powszechnym bez powodu lub z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie podstawowych zasad porządku prawnego.
Ustawodawca zdecydował się wyróżnić spośród innych czynów, czyn o charakterze chuligańskim z uwagi na częstotliwość jego występowania, uciążliwość i dużą społeczną szkodliwość.
W zakresie przedmiotowym wykroczenie o charakterze chuligańskim popełnia sprawca wykroczenia przeciwko: porządkowi publicznemu, spokojowi publicznemu lub mieniu.
Odpowiedzialność za popełnienie tego czynu może ponieść tylko osoba zdolna do ponoszenia odpowiedzialności za wykroczenia na zasadach ogólnych.
Należy wskazać na elementy czynu przesądzające o tym, iż będzie miał on charakter chuligański:
- 1) umyślne (celowe, czynione specjalnie) godzenie w porządek lub spokój publiczny albo umyślnym niszczeniu lub uszkadzaniu mienia;
2) działanie publiczne – a zatem w miejscu publicznym, w miejscu „otwartym”, czyli dostępnym dla wszystkich (a zatem nie będzie to np. niszczenia mienia w domu);
3) działanie w rozumieniu powszechnym bez powodu lub z oczywiście błahego powodu, połączone z okazywaniem przez to rażącego lekceważenia podstawowych zasad porządku prawnego.
Ustawodawca w związku z nagminnością tych wykroczeń i ich uciążliwym charakterem postanowił zaostrzyć dla sprawcy dolegliwości prawne związane z faktem popełnienia przez niego czynu chuligańskiego, zapisał je w innych artykułach kodeksu wykroczeń. Wskazane odmienne, surowsze konsekwencje popełnienia wykroczenia o charakterze chuligańskim to:
- fakt, iż przy ustalaniu wymiaru kary (art. 33 kodeksu wykroczeń) organ orzekający traktuje wykroczenie jako chuligańskie jest okolicznością obciążającą sprawcę (art. 33 § 4 pkt 6 kodeksu wykroczeń), co skutkuje możliwością wymierzenia kary w obrębie górnej granicy;
- orzekający nie można orzec kary nagany (art. 36 § 2 kodeksu wykroczeń);
- jeżeli przy wykroczeniu o charakterze chuligańskim została wyrządzona szkoda, można dodatkowo orzec nawiązkę do wysokości 1.000 złotych na rzecz pokrzywdzonego albo na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża lub na inny cel społeczny wskazany przez organ orzekający (art. 37 kodeksu wykroczeń);
- wobec sprawcy wykroczenia o charakterze chuligańskim nie można zastosować warunkowego zawieszenia wykonania kary (art. 43 kodeksu wykroczeń).