Mandat karny będzie nałożony w chwili złapania sprawcy na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia. Funkcjonariusz musi wskazać wysokość kary za wykroczenie, nazwę popełnionego wykroczenia oraz musi powiadomić sprawcę o możliwości odmowy przyjęcia mandatu karnego. Przyjęcie mandatu jest równoznaczne z jego prawomocnością i ściągnięciem wysokości grzywny według przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Ale co w sytuacji nieprzyjęcia mandatu karnego, gdy się nie zgadzamy z zarzutami popełnienia wykroczenia?
Nieprzyjęcie mandatu karnego zostało uregulowane kodeksem postępowania w sprawach o wykroczenia. W takiej sytuacji organ, który nałożył mandat karny występuje z wnioskiem do sadu grodzkiego o ukaranie. We wniosku organ musi zaznaczy, fakt nieprzyjęcia mandatu karnego, a także podać przyczyny odmowy, jeżeli przyczyny te są znane.
Jak wygląda procedura po nieprzyjęciu mandatu karnego?
W omawianym przypadku brak jest postępowania przygotowawczego, są natomiast czynności wyjaśniające. Czynności te zmierzają do ustalenia, czy są podstawy do wystąpienia z wnioskiem o ukarania oraz zmierzają do zebrania niezbędnych informacji do porządzenia wniosku o ukaranie. W sytuacji gdy czynności wyjaśniające nie dały podstaw do wniesienia wniosku do sądu grodzkiego, wówczas organ zawiadamia o tym pokrzywdzonych oraz osobę objętą mandatem karnym, wskazując przyczynę nie wniesienia wniosku. W sytuacji gdy czynności nie budzą wątpliwości, wówczas wystarczy by czynności wyjaśniające utrwalone zostały tylko na notatce urzędowej. Jeżeli istnieje uzasadniona podstawa do sporządzenia wniosku o ukaranie, wówczas organ niezwłocznie zmierza do przesłuchania osoby, której wniosek dotyczy. Osoba ta może odmówić złożenia wyjaśnień i złożyć wnioski dowodowe. O odmowie złożenia wyjaśnień i wnioskach dowodowych, które może dostarczyć, należy ją pouczyć. W sytuacji zgłoszenia na przesłuchanie, osobę należy poinformować o treści zarzutu wobec niej, który został wpisany do protokołu przesłuchania. Przesłuchanie osoby nie musi się odbywać obligatoryjnie w sytuacji gdyby było ono połączone ze znacznymi trudnościami. Osoba wezwana na przesłuchanie może w ciągu 7 dni od odstąpienia od przesłuchania, nadesłać wyjaśnienia do organu właściwego, o czym musi zostać poinformowana. W sytuacji odstąpienia od przesłuchania sporządza się z tego faktu notatkę urzędową. Czynności wyjaśniające może przeprowadzić prokurator lub też mogą zostać zlecone Policji.
Aby uzupełnić lub sprawdzić fakty zawarte we wniosku o ukaranie osoby, która nie przyjęła mandatu karnego, również przeprowadza się czynności wyjaśniające. Czynności wyjaśniające wówczas należy przeprowadzić w terminie oraz w zakresie jaki wskazał sąd. Wyjątkiem od tego są dowody, które wyjdą w toku czynności, a których nie można powtórzyć przed sądem.
W postępowaniu sądowym można wykazać niewinność lub udowodnić winę innej osoby, dlatego też w razie uzasadnionych wątpliwości co do winy w popełnieniu wykroczenia, warto odmówić przyjęcia mandatu, by wykazać swoją rację w postępowaniu sądowym.
