Kuratela jest to instytucja zbliżona do opieki. Jest to ustanawiana sądownie forma ochrony osób bądź praw majątkowych osób, które nie mogą same prowadzić swoich spraw. Kuratelę sprawuje kurator ustanowiony przez sąd. Kurator może wystąpić o stosowne wynagrodzenie za sprawowanie kurateli. Zasadniczo jest pokrywane z majątku osoby, dla której kurator został ustanowiony. Jeżeli natomiast osoba ta majątku nie posiada, wówczas wynagrodzenie pokrywa ten, na czyje żądanie kurator został ustanowiony.
Do najważniejszych kategorii kuratora należą:
1. kurator osoby ubezwłasnowolnionej częściowo,
2. kurator dla dziecka poczętego,
3. kurator dla osoby ułomnej, która z racji swego kalectwa, długotrwałej choroby lub starości nie jest w stanie sama prowadzić swych spraw; kuratora wyznacza się na jej wniosek,
4. kurator dla osoby nieobecnej- wyznaczany dla osoby, przeciwko której toczy się postępowanie, a nie można ustalić miejsca jej pobytu,
5. kurator do zarządu majątkiem, np. małoletniego dziecka, którego rodzice zaniedbują obowiązki w tej kwestii,
6. kurator osoby prawnej- powoływany, gdy osoba prawna z powodu braku organu zarządzającego powołanego do pełnienia takich funkcji nie może działac,
7. kurator spadku- ustanawiany przez sąd, gdy spadkobiercy nie sprawują nad majątkiem faktycznej pieczy,
8. kurator w postępowaniu administracyjnym dla osoby nieobecnej.
Funkcje kurateli :
– chroni interesy majątkowe osoby niepełnosprawnej, osoby częściowo ubezwłasnowolnionej, a także dziecka poczętego.
– doraźna ochrona osoby w określonej sprawie dla dokonania czynności prawnej lub wystąpienia w postępowaniu prawnym.
– funkcje ochronne nie wprost w odniesieniu do osoby, lecz do majątku, którego przynależność jest jeszcze nieznana.
Ustanie kurateli
– wskutek orzeczenia sądu,
– na wniosek osoby poddanej kurateli ( gdy kurator był ustanowiony dla osoby niepełnosprawnej );
– z chwilą urodzenia się dziecka ( gdy ustanowiono kuratora dla dziecka poczętego, ale jeszcze nie urodzonego ),
– z chwilą ukończenia danej sprawy ( gdy kurator był ustanowiony do załatwienia poszczególnej sprawy )