Darowizna na rzecz małoletniego

Darowizna jest umową konsensualną, w której darczyńca zobowiązuję się do bezpłatnego świadczenia kosztem własnego majątku na rzecz danej osoby, zwanej dalej obdarowanym. Czy w przypadku gdy obdarowanym jest osoba, która nie ukończyła jeszcze 18 roku życia darowizna będzie ważna ? Kto zarządza takim majątkiem ?
Często spotykanym stereotypem, jest przeświadczenie, że majątek małoletniego dziecka należy do jego rodziców, którzy mogą nim rozporządzać w dowolny sposób. Nic bardziej mylnego. Trzeba przypomnieć, że każdy człowiek od urodzenia ma zdolność prawną. W związku z tym na rzecz każdego podmiotu, który może być przedmiotem praw i obowiązków można dokonać darowizny. Jednak należy zauważyć, że umowa darowizny nie jest jednostronnym oświadczeniem woli, ale właśnie umową. Do jej skuteczności jest konieczne złożenie oświadczenia przez obie strony: przez darczyńcę, który zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia, ale i obdarowanego, który wyraża wolę przyjęcia darowizny. Nikogo przecież nie można przymusić do przyjęcia bezpłatnego świadczenia. Istnieją dwa stanowiska sporne co do możliwości przyjęcia darowizny przez małoletniego, który ukończył 13 rok życia, a więc posiada ograniczoną zdolność co do czynności prawnych. Pierwsze stanowisko wyraża pogląd, że za osobę, która nie ukończyła 18 roku życia oświadczenie o przyjęciu muszą złożyć jego rodzice. Argumentuje się to po pierwsze art. 96 k.r.o., zgodnie z którym rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka i je reprezentują. Podkreśla się wymóg tego aby dziecko świadomie przyjęło darowiznę, a taką świadomość przyjmuje się, że ma po ukończeniu 18 roku życia. Ponadto uważa się, że znajduje tutaj zastosowanie art. 17 k.c., a więc, że do dokonania czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnej zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Drugi pogląd przyjmuje, że jeżeli przyjęcie darowizny nawet można uznać już za czynność prawną, a nie tylko oświadczenie woli, to nie jest to czynność wskutek której małoletni zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, wobec tego może on skutecznie sam, bez zgody przedstawiciela ustawowego, złożyć oświadczenie o przyjęciu darowizny.
Niezależnie od rozstrzygnięcia powyższych wątpliwości co do oświadczenia o przyjęciu darowizny, należy podkreślić, że to rodzice sprawują zarząd majątkiem dziecka, dopóki pozostaje ono pod ich władzą rodzicielską (art.101 k.r.o.). Zarząd ten nie obejmuje zarobku dziecka ani rzeczy oddanych mu do swobodnego użytku. Jednak rodzice nie mogą dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko, bez zgody sądu opiekuńczego. W umowie darowizny można zastrzec, że przedmioty przypadające dziecku z tytułu darowizny nie będą objęte zarządem sprawowanym przez rodziców (art. 102 k.r.o.). W takiej sytuacji zarząd sprawuje wyznaczony przez darczyńcę zarządca, a w przypadku jego braku kurator ustawiony przez sąd opiekuńczy.