Poprzez delegacje należy rozumieć ogół świadczeń należnych wykonującemu czynności pracownicze w związku z wyjazdem służbowym.
Świadczenia z tytułu delegacji dzielimy na :
dietę – przysługującą w związku ze zwiększonymi potrzebami w czasie wyjazdu;
zwrot kosztów, w tym kosztów przejazdu, zakwaterowania, jazd lokalnych.
Dieta nie wypłaca się w sytuacji gdy pracownikowi zapewniono bezpłatne całodobowe wyżywienie lub gdy pracownik został oddelegowany do miejscowości w której zamieszkuje.
Zgodnie z Kodeksem Pracy prawo odmowy wyjazdu na delegację przysługuję pracownicy w ciąży, a także i pracownicy opiekującej się dzieckiem do ukończenia czwartego roku życia. W pozostałych przypadkach pracownik ma obowiązek wykonania polecenia wyjazdu w delegację. Odmowa stanowi naruszenie obowiązków pracowniczych, które wprost wynikają ze stosunku pracy.
Uprawnione do otrzymania delegacji są osoby wykonujące czynności służbowe w ramach :
- umowy o pracę, w tym pracę nakładczą,
- umowy zlecenia,
- umowy o dzieło,
- prowadzonej działalności gospodarczej.
Prawo do wypłaty delegacji wynika z przepisów prawa oraz z umowy zawartej pomiędzy pracodawca, a pracownikiem. W przypadku umowy o pracę podstawą wypłacenia świadczeń są odpowiednie przepisy prawa pracy. Postanowienia zawarte w umowie mogą wyłącznie przewidywać podwyższenie delegacji.
Pracodawcy niezaliczani do sfery budżetowej mają możliwość określenia warunków wypłacania należności z tytułu podróży służbowej w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w umowie o pracę. Jeśli brak jest takiego uregulowania to pracownikowi przysługują należności według rozporządzeń odnoszących się do sfery budżetowej.
W przypadku zleceniobiorców oraz twórców dzieł wszelkie roszczenia związane z otrzymania delegacji należy oprzeć bezpośrednio na treści zawartych umów. Umowa może zakładać świadczenia wyższe, a także niższe od zapisanych w ustawie, jak również świadczenia tego typu mogą zostać zupełnie pominięte.
W przypadku delegacji przedsiębiorców koszty powstałe w związku delegacją stanowią koszty uzyskania przychodów i są one rozliczane w ramach prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności.
Delegacja przysługuje w związku z wykonywaniem czynności służbowych poza miejscowością, w której znajduje się miejsce pracy danej osoby, miejsce wykonywania zlecenia, miejsca prowadzenia działalności gospodarczej lub gdy jej brak miejsca zamieszkania przedsiębiorcy.
Zwrot wydatków należy się za noclegi, przejazdy, dojazdy środkami komunikacji miejscowej oraz za inne odpowiednio udokumentowane należności. Dieta ma pokryć natomiast codzienne wydatki pracownika związane z posiłkami. Wysokość diety określona jest przepisami,
od 2013 roku wzrosną diety za podróże służbowe, krajowe (z 23 do 30 zł ) jak i zagraniczne.