Postępowanie upominawcze stanowi postępowanie odrębne uregulowane w Kodeksie postępowania cywilnego (dalej KPC), zmierzające do szybkiego uzyskania tytułu egzekucyjnego przez wierzyciela wysuwającego roszczenie pieniężne, którego dłużnik nie kwestionuje. Należy do właściwości sądów rejonowych i okręgowych. Sprawy rozpoznaje się na posiedzeniu niejawnym, na podstawie samej tylko treści pozwu, ewentualnie uzupełnionej załącznikami, bez wysłuchania strony pozwanej. Sąd lub referendarz sądowy wydaje nakaz zapłaty, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego. Gdy brak podstaw do wydania nakazu zapłaty, przewodniczący wyznacza rozprawę. W nakazie zapłaty sąd nakazuje pozwanemu, by w terminie dwóch tygodni (od jego doręczenia) zaspokoił roszczenie w całości (wraz z kosztami) lub w tym samym terminie wniósł do sądu sprzeciw.
1 stycznia 2010 roku weszły w życie przepisy stanowiące o wprowadzeniu do polskiego systemu prawnego nowego cywilnego postępowania, tj. elektroniczne postępowanie upominawcze. Ma charakter fakultatywny, sprawa toczy się tylko jeśli powód zdecyduje się złożyć pozew drogą elektroniczną.
Celem tej instytucji było odciążenie sądów w sprawach drobnych roszczeń pieniężnych wnoszonych masowo przeciwko różnym osobom ale w identycznych stanach faktycznych. W Sądzie Rejonowym w Lublinie został utworzony XVI Wydział Cywilny, który rozpatruje pozwy wnoszone elektronicznie bez względu na wartość przedmiotu sporu, a swoją właściwością obejmuje całą Polskę. Akta sprawy prowadzi się w formie elektronicznej i w takiej też postaci podlegają udostępnianiu stronom. Do pozwu nie dołącza się dowodów. Za pośrednictwem Internetu powód uiszcza opłatę sądową. Nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym ma postać elektroniczną i jest dostępny na stronie www.e-sad.gov.pl po podaniu unikalnego kodu nakazu (20-znakowego) umieszczonego w lewym górnym rogu wydruku weryfikacyjnego. Powód loguje się na sądowym serwerze. Loginem jest numer PESEL powoda jeżeli go posiada albo numer NIP dla przedsiębiorcy. Powód wnosi pozew o zapłatę poprzez wypełnienie elektronicznego formularza.
Czynności w elektronicznym postępowaniu upominawczym może wykonywać referendarz sądowy. Czynności sądu, referendarza i przewodniczącego utrwalane są wyłącznie w systemie teleinformatycznym, a wytworzone w ich wyniku dane w postaci elektronicznej opatrywane bezpiecznym podpisem elektronicznym.
Warunkiem skutecznego wniesienia pisma procesowego drogą elektroniczną w tym postępowaniu jest uprzednie założenie konta w systemie teleinformatycznym. Datą wniesienia pisma procesowego jest data wprowadzenia go do systemu teleinformatycznego. Doręczeń powodowi dokonuje się za pośrednictwem tegoż systemu (tzw. doręczenie elektroniczne), a pozwanemu – gdy wniesie pismo drogą elektroniczną. W przypadku takiego doręczenia doręczenie następuje z datą wskazaną w elektronicznym potwierdzeniu odbioru korespondencji. W przypadku braku takiego potwierdzenia doręczenie uznaje się za skuteczne z upływem 14 dni od daty umieszczenia pisma w systemie teleinformatycznym.
W elektronicznym postępowaniu upominawczym nakaz zapłaty może wydać referendarz sądowy. Rozpoznanie zażalenia na postanowienie wydane w elektronicznym postępowaniu upominawczym następuje w składzie jednego sędziego. W przypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty sąd przekazuje sprawę do sądu według właściwości ogólnej. Postanowienie o przekazaniu sprawy doręcza się w formie papierowej tylko powodowi. Klauzula wykonalności jest nadawana nakazowi zapłaty z urzędu i ma postać elektroniczną.