Eurojust (Europejski Urząd na rzecz Poszerzenia Współpracy sądowniczej) jest agencją Unii Europejskiej zajmującą się usprawnianiem współpracy między organami sądowymi państw członkowskich na polu dochodzeń i ścigania przestępstw w sferze przestępczości międzynarodowej i zorganizowanej. Agencja powołana została w roku 2002 na mocy porozumień Rady Unii Europejskiej ustalonych w ramach Agendy z Tampere z 15-16 października 1999 roku, która jest planem wspólnego działania rządów krajów Unii Europejskiej w ramach rozwoju III filaru Unii Europejskiej zakładającego współpracę sądową i policyjną w sprawach karnych. Podczas zebrania Agendy podjęte zostały następujące ustalenia:
- w dziedzinie azylu i polityki migracyjnej – ograniczenie postępowań azylowych i zaostrzenie walki z nielegalną imigracją – poprzez ujednolicenie procedur azylowych, wsparcie gospodarcze dla państw stanowiących największe źródło imigrantów, utworzenie katalogu praw przysługujących legalnym imigrantom, itp;
- utworzenie europejskiej przestrzeni prawnej – mającej zapewnić obywatelom Unii Europejskiej swobodniejszy dostęp do wymiarów sprawiedliwości w wszystkich państw wspólnoty;
- wspólne zwalczanie przestępczości zorganizowanej – poprzez utworzenie dwóch nowych agencji – Eurojustu oraz Europejskiego Kolegium Policyjnego, którego zadaniem ma być szkolenie wyższych urzędników organów śledczych państw członkowskich;
- nawiązanie współpracy z państwami trzecimi w sferze wymiaru sprawiedliwości, policji i spraw wewnętrznych.
Jednym z najważniejszych ustaleń Agendy z Tampere jest utworzenie agencji Eurojust. Do głównych zadań agencji należą:
- współpraca organów krajowych (odpowiedników polskiej prokuratury) w przypadku śledztw, dochodzeń oraz czynności ścigania podejmowanych na etapie postępowania przygotowawczego, w które zaangażowane są minimum dwa państwa;
- usprawnianie i działanie na rzecz poprawy w stosunkach między właściwymi instytucjami, głównie drogą ułatwień w realizacji międzynarodowej pomocy prawnej oraz wykonywanie Europejskiego Nakazu Aresztowania (ENA);
- zwiększanie efektywność ścigania oraz wykrywania czynów karalnych w dziedzinie przestępczości zorganizowanej i międzynarodowej.
Eurojust działa poprzez instytucje państw członkowskich Unii Europejskiej lub za pomocą tzw. Kolegium. Agencja ma prawo do występowania do odpowiednich organów krajowych o wszczęcie dochodzenia lub śledztwa, gdy przesłanki czynu na to pozwalają. Agencja ma również prawo decydowania, które państwo członkowskie dysponuje mocniejszą kompetencją do ścigania lub prowadzenia czynności postępowania przygotowawczego. Dodatkowo Eurojust współpracuje z Europejską Siecią Sądową, Europolem oraz Europejskim Urzędem ds. Zwalczania Oszustw (OLAF).
