Funkcjonariusz publiczny w rozumieniu Kodeksu Karnego

Share on facebook
Facebook
Share on google
Google+
Share on twitter
Twitter
Share on linkedin
LinkedIn

Definicja legalna funkcjonariusza publicznego w rozumieniu obowiązującego Kodeksu Karnego z 1997 roku znajduje się w Rozdziale XIV zatytułowanym „Objaśnienie wyrażeń ustawowych” (tzw. słowniczek pojęć) w art. 115§13. Artykuł ten stanowi:
§ 13.Funkcjonariuszem publicznym jest:
1) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,
2) poseł, senator, radny,
2a) poseł do Parlamentu Europejskiego,
3) sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy,
4) osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych,
5) osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe,
6) osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej,
7) funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej,
8 ) osoba pełniąca czynną służbę wojskową,
9) pracownik międzynarodowego trybunału karnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe.
Artykuł ten zawiera enumaratywne wyliczenia osób objętych zakresem pojęcia funkcjonariusz publiczny. Ustawodawca albo operuje nazwami (np. sędzia), albo wskazuje rodzaj aktywności (np. osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy), albo przywołuje zatrudnienie w określonych jednostkach organizacyjnych (np. osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe).
Niektóre sformułowania pojawiające się w powyższej definicji nie wymagają charakteryzowania, wystarczy przenieść na grunt prawa karnego sposób ich pojmowania w innych aktach prawnych (np. funkcję syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy określają przepisy ustawy z 28 lutego 2003r. – Prawo upadłościowe i naprawcze), inne nasuwają pewne wątpliwości.
Sędzia – Konstytucja w rozdziale VIII odróżnia sądy i trybynały. W pełni zasadne jest uznanie osób wchodzących w skład Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu za funkcjonariuszy publicznych W przepisach Konstytucji członków TK określa się mianem sędziów, ponadto ich pozycja ustrojowa (przyznanie immunitetu formalnego i przywileju nietykalności) odpowiada pozycji sędziego. Z kolei nazwa „sędzia” w odniesieniu do członków Trybunału Stanu używana jest w ustawie z 26 marca 1982r. O Trybunale Stanu (przyznaje członkom TS immunitet formalny i przywilej nietykalności), choć w Kostytucji ustrojodawca nie używa nazwy sędzia.
Poprzez „organ państwowy,” „instytucję państwową” w doktrynie prawa konstytucyjnego rozumie się wyodrębnioną organizacyjnie i kompetencyjnie jednostkę organizacyjną aparatu państwa, której działalność jest prowadzona na podstawie ustalonej procedury (W.Skrzydło). Uchwała SN z 17 maja 2000r. objaśnia treść i zakres pojęcia instytucja państwowa – „organy państwowe, tzn. organy władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, organy kontroli państwowej wraz z urzędami powołanymi do ich obsługi oraz instytucje sprawujące funkcje z zakresu zarządu państwowego (np. NBP, PAN) a także inne instytucje takie jak szkoły, szpitale należące do państwa, powołane do zaspokajania potrzeb ludności ze strony państwa”. Zdaniem SN nazwa instytucja państwowa jest pod względem zakresu szersza niż nazwa organ państwowy. „Osoba pełniąca czynności wyłącznie usługowe” – nie uczestniczy w wykonywaniu merytorycznych czynności do których sprawowania dana instytucja, czy organ są powołane, nie dysponuje kompetencjami, w ramach których pozostawiony jest pewien „luz decyzyjny”. „Osoba zajmująca” stanowisko kierownicze wydaje polecenia personelowi zgodnie z posiadanymi obowiązkami i uprawnieniami.
Przestępstwa przeciwko prawidłowemu funkcjonowaniu instytucji państwowych i samorządowych skierowane są bądź przeciwko osobom zaangażowanym w spełnianie funkcji przez te instytucje (fukncjonariusz publiczny stanowi przedmiot wykonawczy ), bądź też są popełniane właśnie przez te osoby (fukncjonariusz publiczny jest podmiotem). Typizacje tej kategorii przestępstw usytuowane są w rozdziale XXIX, a także w rozdziale XVII oraz w rozdziale XXX Kodeksu Karnego.

More to explorer