Interwencja główna i uboczna

Instytucja interwencji główniej i ubocznej w procedurze cywilnej daje możliwość przyłączenia się do postępowania albo wytaczając powództwo przeciwko obu stronom (interwencja główna) albo w formie przystąpienia do jednej z nich (interwencja uboczna). Wybór ten przysługuje w zależności od okoliczności jakie wystąpiły.
Interwencja główna polega na tym, że kto występuje z roszczeniem o daną rzecz lub prawo, o które już spraw się toczy pomiędzy oznaczonymi stronami ma możliwość aż do zamknięcia rozprawy w I instancji wytoczyć powództwo przeciwko obu stronom o tę rzecz lub prawo. Interwenient główny powództwo to wytacza przed sąd w którym sprawa się toczy. Upraszcza to możliwość realizacji roszczenia, a także przyśpiesza cały proces sądowy z uwagi na to, że będąc interwenientem głównym nie trzeba dochodzić od każdej osoby z osobna swojego prawa, a od razu od obu stron. Stają się one w tym momencie pozwanymi. W takim wypadku zgodnie z art. 177 par 1 k.p.c. sąd może zawiesić postępowanie z urzędu aby m.in. poczekać na rezultat procesu interwencyjnego. Interwencja główna nie jest możliwa w postępowaniu uproszczonym (art. 5054 par. 1 k.p.c.)
Każdy kto ma interes prawny może natomiast stać się interwenientem ubocznym. Ten interes musi się przejawiać w tym, że w przypadku gdy sprawa zostanie rozstrzygnięta na korzyść jednej ze stron, posiadacz interesu prawnego może na tym zyskać. Taką interwencję może on zgłosić w każdym stanie sprawy, a za termin ostateczny przyjmuje się zakończenie rozprawy w drugiej instancji. Obligatoryjną formą przystąpienia do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego jest zgłoszenie na piśmie. Musi ono zawierać oznaczenie strony, do której chce się przystąpić i wykazanie interesu prawnego, który stanowi główną przesłankę możliwości skorzystania z tej instytucji. Pismo to następnie doręczane jest obu stronom. Istnieją dwa rodzaje interwencji ubocznej: interwencja uboczna samoistna i niesamoistna. Pierwszy rodzaj interwencji występuje, gdy wyrok sądu spowoduje, że wystąpi bezpośredni skutek między interwenientem, a przeciwnikiem strony do której on przystąpił. Przepis art. 81 k.p.c. wymaga aby sytuacja bezpośredniości skutku prawnego wynikała z istoty stosunku prawnego lub z przepisów ustawy. Interwenient uboczny samoistny może być przesłuchiwany w charakterze strony. Do stanowiska takiego interwenienta w procesie stosuje się odpowiednio przepisy o współuczestnictwie jednolitym ( a więc zastosowanie będzie tu miał art. 73 par 2 i 3 k.p.c).
Czynności interwenienta ubocznego mogą pozostawać w sprzeczności z oświadczeniami i czynnościami strony do której przystąpił. Może on także za zgodą strony wejść na jej miejsce. Interwenientowi ubocznemu co do zasady nie przysługują zarzuty, wobec strony do której się przyłączył, że prowadziła ona proces wadliwie, czy też sprawa została rozstrzygnięta błędnie. Od tej zasady istnieje wyjątek w sytuacji gdy interwenient nie mógł skorzystać, ze środków obrony, albo, że strona działając z zamiarem lub przez niedbalstwo nie skorzystała z tych środków. Przy czym ustawa wymaga, aby środki te nie były interwenientowi znane.
Często dla przeciwnika strony do której zamierza przystąpić ten kto ma interes prawny, fakt pojawienia się interwenienta ubocznego w procesie może być niekorzystny. W takim wypadku istnieje możliwość zgłoszenia opozycji. Prawo to przysługuje także stronie do której dany podmiot chce się przyłączyć. Maksymalny termin wniesienia takiego sprzeciwu w formie opozycji to rozpoczęcie najbliższej rozprawy. Interwenient uboczny może się bronić nie musząc udowadniać interesu prawnego. Wystarczy zwykłe uprawdopodobnienie, aby sąd opozycję oddalił. Gdyby jednak została ona uwzględniona, interwenient może działać do uprawomocnienia się tego orzeczenia.