Należy pamiętać, że co do zasady to do pozwanego należy decyzja czy zechce on odpowiedzieć powodowi na pozew przed pierwszą rozprawą. Sąd jednak w pewnych wypadkach może zarządzić wniesienie odpowiedzi na pozew, wyznaczając jednocześnie termin na dokonanie tej czynności. Termin ten nie może być krótszy niż dwa tygodnie. Sąd podejmuje taką decyzję w szczególności gdy ma do czynienia ze sprawami skomplikowanymi. Decyzja taka powinna zapaść przed pierwszym posiedzeniem.
Odpowiedź na pozew jest swego rodzaju pismem procesowym i dlatego musi czynić zadość wymogą formalnym jakie są stawiane tego typu pismom i zwierać:
- oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
- oznaczenie rodzaju pisma;
- osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności;
- podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
- wymienienie załączników.
W treści pisma należy wskazać wszystkie argumenty, twierdzenia, dowody oraz okoliczności faktyczne, które wskazują na to, że żądania pozwu są bezzasadne. Pozwany może także skierować do sądu żądanie o wezwanie na rozprawę konkretnych osób w charakterze świadków, a także biegłych. Jeśli powołujemy się na dowód ze świadków to trzeba dokładnie określić fakty których mają dotyczyć zeznania, a ponadto wskazać dokładne dane świadków.
W odpowiedzi na pozew pozwany ma prawo zaznaczyć, iż nie zgadza się na przeprowadzenie rozprawy w razie jego nieobecności. Zapis ten zapobiegnie wydaniu wyroku zaocznego w razie jego niestawiennictwa.
Brak odpowiedzi na pozew w sytuacji gdy Sąd zobowiązał pozwanego do jej sporządzenie powoduję niejako przyjęcie fikcji, iż zgadza się on z przytoczonymi w pozwie twierdzeniami.
Wraz z odpowiedzią na pozew należy dołączyć załączniki takie jak zaświadczenia, dokumenty, rachunki, pokwitowania, wyciągi, wypisy, odpisy tej odpowiedzi na pozew oraz odpisy załączników dla doręczenia ich powodowi.
Odpowiedź na pozew wraz z załącznikami pozwany obowiązany jest złożyć w sądzie, który doręcza ją powodowi. Natomiast w toku sprawy, odpisy pism strony mogą doręczać sobie wzajemnie. Jeśli powód ustanowił pełnomocnika procesowego bądź też osobę upoważnioną do odbioru pism sądowych, wówczas pismo powinno się doręczyć właśnie tej osobie.
Złożenia odpowiedzi na pozew jest jednoznaczne z wdaniem się przez stronę w spór co do istoty sprawy. Konsekwencja tego jest to, że strona najpóźniej w odpowiedzi na pozew powinna podnieść ewentualny zarzut niewłaściwego oznaczenia wartości przedmiotu sporu, niewłaściwości sądu, zarzuty, że sprawa należy do właściwości sądu polubownego, jak również podnieść ewentualne zarzuty odnośnie wyłączenia sędziego.
Odpowiedź na pozew należy wnieść do tego sądu, który zarządził doręczenie odpisu pozwu. Od odpowiedzi na pozew nie jest pobiera przez sąd żadna opłaty, wyjątkiem jest sytuacja gdy w odpowiedzi zawarto zgłoszenie powództwa wzajemnego