Jak uniknąć długów spadkowych

Dziedziczenie nie powoduje tylko przejęcia praw spadkodawcy ale także jego obowiązków. Spadkobierca wstępuje więc w całą sytuację prawną zmarłego. W przypadku gdy spadkodawca był zadłużony należy ostrożnie pochodzić do przyjęcia spadku, gdyż ilość pasywów może przewyższyć aktywa, co spowoduje zadłużenie spadkobiercy. Co zrobić żeby uniknąć niepotrzebnego ryzyka ?
Najbardziej niebezpieczną zasadą prawa spadkowego dla spadkobiercy jest reguła, że jego bezczynność, brak złożenia odpowiedniego oświadczenia w terminie, może spowodować daleko idące konsekwencje. Nieznajomość tych przepisów może narazić spadkobiercę na liczne koszty. Na wstępie należy podkreślić, że spadek można przyjąć bez ograniczenia odpowiedzialności za długi. Jest to tzw. przyjęcie proste spadku. Do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku, po przyjęciu natomiast już z całego swojego majątku (art. 1030 k.c.). Drugim sposobem przyjęcia spadku jest przyjęcie go z tzw. dobrodziejstwem inwentarza. Wtedy odpowiedzialność za długi spadkowe ulega ograniczeniu do wysokości wartości aktywów ustalonych w inwentarzu po zliczeniu przedmiotów i długów należących do spadku. Ograniczenie odpowiedzialności nie ma zastosowania jeśli spadkobierca podstępnie nie wywiązał się z obowiązku prawidłowego i zgodnego z prawdą podania przedmiotów i długów do inwentarza. Oczywiście spadek można też odrzucić. W wypadku odrzucenia spadku występuje fikcja prawna przyjmująca, że spadkobiercę, który spadek odrzucił traktuje się jakby nie dożył otwarcia spadku, a więc śmierci zmarłego. Zostaje on wyłączony od dziedziczenia (art. 1020 k.c.).
W ciągu 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się, że jest się spadkobiercą danej osoby należy złożyć oświadczenie o przyjęciu prostym, z dobrodziejstwem inwentarza bądź odrzuceniu spadku. Zaniechanie tego obowiązku powoduje, że spadek zostaje przyjęty wprost, a więc bez ograniczenia odpowiedzialności za długi, co spowoduje odpowiedzialność za długi spadkowe z całego swojego majątku. Jednak gdy spadkobiercą jest osoba prawna, osoba nie mającą pełnej zdolności do czynności prawnych, albo osoba co do której istnieje podstawa całkowitego ubezwłasnowolnienia brak oświadczenia w terminie spadkobiercy powoduje, że spadek zostaje przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza (art. 1015 § 2 k.c.). Ten wyjątek ma na celu zapobieganie sytuacjom, w którym osoba nie mająca dostatecznego rozeznania i zdolności prawidłowego rozpoznawania prawideł otaczającego ją świata miałaby ponosić tak silną odpowiedzialność przez swoje zaniechanie. Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku nie może być złożone pod warunkiem, ani z zastrzeżeniem terminu, gdyż wtedy jest nieważne, a ponadto nie może być później odwołane. Od zasady nieodwołalności oświadczenia o przyjęciu bądź odrzucenia spadku istnieją pewne wyjątku. W razie gdy takie oświadczenie zostało złożone pod wpływem groźby lub błędu, zastosowanie maja przepisy o wadach oświadczenia woli (art.82-88 k.c.). Przyjmuje się, że w sytuacji gdy chociaż jeden ze spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spadkobiercy, którzy nie złożyli żadnego oświadczenia w terminie również przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Oświadczenie składa się przed sądem lub przed notariuszem. Jeżeli spadek został odrzucony z pokrzywdzeniem wierzycieli, których wierzytelność istniała w chwili otwarcia spadku, mogą oni żądać by odrzucenie spadku zostało uznane za bezskuteczne w stosunku do nich na podstawie przepisów o ochronie wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika. Termin do uznania takiego oświadczenia za bezskuteczne wynosi 6 miesięcy od chwili dowiedzenia się o odrzuceniu spadku, lecz nie później niż przed upływem trzech lat od odrzucenia spadku (art. 1024 § 2 k.c.).