Oprócz ekwiwalentu, wynagrodzenia za pracę w nadgodzinach i dodatkiem za pracę w godzinach nocnych, pracownikowi przysługuje tak zwana odprawa pieniężna, w momencie utraty pracy. Jednak aby ją otrzymać należy spełnić kilka podstawowych warunków. A mianowicie:
- być pracownikiem takiego pracodawcy, który zatrudnia co najmniej 20 pracowników,
- stracić zatrudnienie z przyczyn zaistniałych po stronie pracodawcy.
W przypadku zwolnienia indywidualnego przyczyna wypowiedzenia lub rozwiązania stosunku pracy na mocy porozumienia stron – niedotycząca pracownika – powinna być wyłącznym powodem zwolnienia. Jeżeli przyczyną rozwiązania stosunku pracy, prócz przyczyn niedotyczących pracownika, są też okoliczności leżące po jego stronie, to pracownik nie uzyska prawa do odprawy. W razie zwolnień grupowych mogą wystąpić przyczyny po obu stronach stosunku pracy, co nie zwalnia pracodawcy z obowiązku wypłaty odprawy
Tego typu odprawa wypłacana jest zarówno pracownikom indywidualnym, bądź podczas zwolnień grupowych. Zasady obowiązujące przy wypłacie odprawy pieniężnej dla pracowników zwalnianych z przyczyn ich niedotyczących określa ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Z 2003 r. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.).
Wysokość odprawy jest uzależniona od dwóch czynników:
- stażu pracy u pracodawcy, u którego dochodzi do zwolnienia (tzw. stażu zakładowego),
- wysokości wynagrodzenia pracownika zwalnianego.
Wysokość odprawy reguluje art. 8 ust.1, który mówi, iż pracownikowi przysługuje odprawa w wysokości:
- jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
- dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
- trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.
W przypadku zwolnień idywidualnych pracownik ma także prawo do odprawy gdy pracodawca zmienił pracownikowi warunki pracy lub płacy, które zostały odrzucone przez pracownika i doszło do rozwiązania umowy (wyrok SN z 16.11.2000r., I PKN 79/00).
Nie istnieją prawne przeciwwskazania do tego, aby pracownik otrzymywał kilkukrotnie odprawę. Jest to możliwe gdy społenione zostaną podstawowe przesłanki, przedstawione powyżej. Tak więc ten sma pracownik może naywac odprawę kilka razy w ciągu całej swojej kariery zawodowej.
Roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia wymagalności (art. 291 §1 kodeksu pracy). Pracodawca wypłaca odprawy w dniu ustania stosunku pracy. Od tego dnia liczy się przedawnienie.