Obowiązek złożenia w niektórych sprawach pozwu na formularzu wynika wprost z przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Wniesienie pozwu na formularzu jest obligatoryjne, jeżeli sprawę rozpoznaje się w postępowaniu uproszczonym. Sytuacja taka ma miejsce w kilku przypadkach. Dotyczy okoliczności w których wymóg formularza wynika z wartości przedmiotu sporu. Sprawa jest rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym, jeżeli roszczenie wynika z umowy, natomiast wartość przedmiotu sporu nie przekracza dziesięciu tysięcy złotych. W przypadku spraw dotyczących roszczeń wynikających z rękojmi, gwarancji jakości bądź niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży konsumenckiej sprawa rozpoznawana jest w postępowaniu uproszczonym gdy wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty. Oprócz powyższego w takim postępowaniu, prowadzi się sprawy o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę a także opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu. Ponadto sprawy takie muszą należeć do właściwości sądu rejonowego. Jak widać postępowanie uproszczone nie obejmuje automatycznie roszczeń z tytułu najmu lokalu użytkowego. Jeżeli nie ma wymaganej formy wniesienia pozwu na formularzu, a pozew w takiej formie zostanie wniesiony, nie skutkuje to zwrotem pozwu, ponieważ spełnia on warunki przewidziane dla pisma wszczynającego postępowanie. Niemniej jednak, gdy pozew musi być wniesiony na formularzu a forma taka nie zostanie zachowana następuje zwrot takiego pozwu. W postępowaniu uproszczonym złożenie pozwu na urzędowym formularzu jest wymagane. Taka sama forma przewidziana jest przy wnoszeniu odpowiedzi na pozew, sprzeciwu od wyroku zaocznego i pism zawierających wnioski dowodowe. W przypadku gdy pozew został wniesiony na formularzu, złożenie zarzutów (w postępowaniu nakazowym) lub sprzeciwu od nakazu zapłaty (w postępowaniu upominawczym), również wymaga zachowania tej formy. Jeżeli powód jest usługodawcą lub sprzedawcą jest zobligowany do wniesienia pozwu na formularzu urzędowym w sytuacji gdy występuje z roszczeniem związanym z umową o świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych, umowy o przewóz osób i bagażu w komunikacji masowej, umowy o dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego, umowy o dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków, umowy o wywóz nieczystości, umowy o dostarczanie energii cieplnej. Katalog umów, które są wyżej wymienione jest katalogiem zamkniętym. W związku z tym dochodzenie roszczeń z umów w nim nie wskazanych, nie aktualizuje obowiązku stosowania formularza, pod warunkiem, że sprawa nie jest zakwalifikowania do postępowania uproszczonego. Formularze pism procesowych udostępniane są w budynkach sądów oraz urzędów gmin. Można je również wydrukować ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (www.ms.gov.pl). Co do zasady formularz powinien być wydrukowany dwustronnie, ale w praktyce sądy akceptują również formularze wydrukowane jednostronnie.