Konsorcjum

Konsorcjum to organizacja zrzeszająca kilka podmiotów gospodarczych działająca w celu realizacji dużego przedsięwzięć gospodarczych obarczonych znacznym ryzykiem finansowych. Zrzeszenie tego typu może składać się z podmiotów o różnym prawnym charakterze od osób fizycznych, poprzez spółdzielnie i przedsiębiorstwa państwowe a kończąc na spółkach osobowych (sp. jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo – akcyjna) i kapitałowych (sp. z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjna) z kodeksu spółek handlowych. Działalność konsorcjum ma zasadniczo tymczasowy charakter ze względu na jej związek z realizacją konkretnej, często skomplikowanej i kosztownej inwestycji (np. budowa autostrady)
W prawie polskim nie istnieje odrębna podstawa prawna regulująca tą instytucję. Jednakże stworzenie takiego podmiotu jest możliwe na mocy art. 3531 k.c., który statuuje ogólną zasadę swobody zawierania umów w granicach danego stosunku umownego, zasad współżycia społecznego i obowiązującego prawa. Ponadto działanie konsorcjum jako grupy podmiotów połączonych realizacją określonego celu w konkretnym przedziale czasu jest możliwe w świetle przepisów o zamówieniach publicznych (czyli przetargach na usługi, dostawy, roboty budowlane na rzecz podmiotów dysponujących środkami publicznymi).Art 23 p.z.p dopuszcza wspólne ubieganie się przez wykonawców o udzielenia zamówienia, a więc stanowi podstawę działania konsorcjum w tej procedurze.
Umowa statuująca konsorcjum ma podobny charakter do umowy spółki cywilnej (860 i nast. k.c.), albowiem analogicznie do spółki cywilnej konsorcjum jest tworzone, aby zrealizować określony cel, nie posiada osobowości prawnej, więc samo w sobie ni może być stroną zawieranych umów, jednakże odmiennie niż w przypadku spółki cywilnej zawarcie umowy tworzącej konsorcjum nie wymaga wniesienia wkładów do konsorcjum, bowiem w przypadku tej organizacji wspólny majątek nie powstaje.
Konsorcjum jest wygodnym narzędziem do prowadzenia działalności gospodarczej przy dużych i czasochłonnych inwestycjach, albowiem jego założenie jest związane jedynie z zawarciem umowy cywilnoprawnej, a nie formalnościami administracyjnymi. Inaczej niż w przypadku innych przedsiębiorców konsorcjum nie musi więc być wpisywane w rejestrze sądowym, ani w ewidencji działalności gospodarczej, nie musi mieć odrębnej nazwy, ani siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są niezależne w dotychczasowych działaniach ( czyli nie związanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem. Zawierając umowę podmioty reprezentujące konsorcjum mogą oznaczyć, który podmiot będzie reprezentował interesy konsorcjum, dzieje się to najczęściej na podstawie osobnej, dodatkowej umowy.
Ustawy przewidują jednak wyraźnie dwa przypadki stworzenia konsorcjum: bankowego w celu sfinansowania dużej inwestycji, gdy banki wspólnie udzielają określonym podmiotom kredytu, emisyjnego powoływanego przez Ministra Finansów w celu emisji obligacji skarbowych na rynkach zagranicznych oraz naukowe w skład których wchodzi co najmniej jedna jednostka naukowa, podejmujących na podstawie umowy wspólne przedsięwzięcie obejmujące badania naukowe, prace rozwojowe.