25 października 2012 r. weszła w życie wobec Rzeczypospolitej Polskiej Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzona w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz.U. 2012, poz. 1169). Jest to pierwsza umowa międzynarodowa zawierająca wszystkie regulacje odnośnie osób niepełnosprawnych. Można nazwać ją konstytucją praw osób niepełnosprawnych. Celem Konwencji jest popieranie, ochrona i zapewnienie pełnego i równego korzystania ze wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności przez wszystkie osoby niepełnosprawne na równi ze wszystkimi innymi obywatelami.
Nie zawiera ona w sobie konkretnej, szczegółowej treści merytorycznej praw, lecz wskazuje, w jaki sposób państwa powinny zapewniać stosowanie praw człowieka w odniesieniu do osób niepełnosprawnych (są w niej ogólnikowe postulaty). Zawarte w niej standardy postępowania państwa strony obowiązane są wprowadzić w życie w celu umożliwienia osobom niepełnosprawnym realizacji ich praw. Konwencja nakłada więc na państwa wiele zobowiązań, których realizacja wymaga m.in. dostosowania krajowych legislacji, podjęcia wielu przedsięwzięć natury organizacyjnej i edukacyjnej. Także Unia Europejska musi zapewnić zgodność całego prawodawstwa, wszelkich własnych strategii i programów z postanowieniami Konwencji.
Ideą przewodnią Konwencji jest wolność człowieka niepełnosprawnego. Ma on prawo korzystać z tych samych zasobów, które są dostępne wszystkim innym obywatelom. Według brzmienia art. 1 zdania drugiego konwencji do osób niepełnosprawnych zalicza się te osoby, które mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową, intelektualną lub w zakresie zmysłów co może, w oddziaływaniu z różnymi barierami, utrudniać im pełny i skuteczny udział w życiu społecznym, na zasadzie równości z innymi osobami.
Muszą więc zostać zniesione bariery, dokonane racjonalne dostosowania odpowiednie dla osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami i potrzebami. Muszą zostać wprowadzone usługi wspierające, gdy osoba niepełnosprawna nie jest w stanie przezwyciężyć barier fizycznych, intelektualnych i społecznych własnymi siłami. Możliwość uczestniczenia w głównym nurcie życia społecznego wiąże się nierozerwalnie również z prawem do obowiązków, które dotyczą wszystkich obywateli – członków społeczności.
Prawa objęte Konwencją odnoszą się do wszystkich osób niepełnosprawnych bez względu na rodzaj i stopień niepełnosprawności. Konwencja jest ważnym dorobkiem ludzkości. Jest nie tylko aktem normatywnym, ale także dokumentem edukacyjnym, który zbiera w jednym miejscu w sposób uporządkowany podstawowe wartości, prawa i kierunki rozwiązań mające wpływ na jakość życia każdej osoby niepełnosprawnej i jej miejsce w społeczeństwie. W Konwencji osoba niepełnosprawna została potraktowana podmiotowo. Art. 3 Konwencji mówi o poszanowaniu godności osobistej, indywidualnej autonomii, w tym o swobodzie dokonywania własnych wyborów oraz poszanowaniu niezależności jednostki, niedyskryminacji, o pełnym uczestnictwie w życiu społecznym. Mówi także o poszanowaniu odmienności oraz o gwarantowaniu równych szans dla osób niepełnosprawnych.