Ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych mogą korzystać osoby, które są:
1. Objęte powszechnym – obowiązkowym i dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym, a także członkowie rodziny osób ubezpieczonych, dzieci, oraz osoby pobierające naukę.
Obowiązek ubezpieczenia mają następujące osoby: pracownicy; rolnicy i ich domownicy; osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą; osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; osoby duchowne; żołnierze, policjanci, funkcjonariusze, posłowie i senatorowie, sędziowie i prokuratorzy, ławnicy sądowi; osoby pobierające emeryturę lub rentę; uczniowie oraz słuchacze zakładów kształcenia nauczycieli; dzieci przebywające w placówkach pełniących funkcje resocjalizacyjne, wychowawcze lub opiekuńcze lub w domach pomocy społecznej; dzieci do czasu rozpoczęcia realizacji obowiązku szkolnego, studenci i uczestnicy studiów doktoranckich; bezrobotni; osoby pobierające zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne; osoby pobierające zasiłek stały z pomocy społecznej; osoby korzystające z urlopu wychowawczego.(art. 66 OpZdrU).
2. osoby inne niż ubezpieczeni, posiadające obywatelstwo polskie i mieszkające w Polsce, spełniające określone kryterium dochodowe.
Uprawnienie do korzystania z publicznych świadczeń opieki zdrowotnej nadawane w odpowiedzi na wiosek zainteresowanego, w drodze decyzji wydanej przez wójta/burmistrza/prezydenta gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania. Prawo do korzystania ze świadczeń, jest w tym przypadku uprawnieniem terminowym, gdyż maksymalny czas jego trwania wynosi 90 dni od dnia określonego w decyzji.
3. Osoby nieubezpieczone, posiadające obywatelstwo polskie i miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które nie ukończyły 18. roku życia lub są w okresie ciąży, porodu i połogu.
Świadczenia udzielone tym osobom finansowane są przez NFZ z dotacji celowej otrzymywanej z budżetu państwa.
4. Inne osoby nieubezpieczone uprawnione do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych z budżetu państwa:
a. osoby, które były narażone na zakażenie poprzez kontakt z osobami zakażonymi lub materiałem zakaźnym – w zakresie badań w kierunku błonicy, cholery, czerwonki, duru brzusznego, durów rzekomych A, B i C, nagminnego porażenia dziecięcego,
b. uzależnione od alkoholu – w zakresie leczenia odwykowego
c. uzależnione od narkotyków
d. z zaburzeniami psychicznymi – w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej
e. pozbawione wolności
f. cudzoziemcy umieszczeni w strzeżonym ośrodku lub przebywający w areszcie w celu wydalenia
g. posiadacze karty Polaka, w zakresie korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w stanach nagłych, chyba, że umowa międzynarodowa, w której RP jest stroną przewiduje zasady bardziej korzystne.
5. Osoby uprawnione do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji w krajach UE/EOG. Osoba uprawniona do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji to osoba, która nie jest ubezpieczona w NFZ i posiada prawo do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie ustawodawstwa innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), a której przysługują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej świadczenia opieki zdrowotnej z ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie przepisów o koordynacji.
