Zasadniczo, każda osoba, która wykonuje na rzecz przedsiębiorcy jakąkolwiek pracę, powinna mieć podpisaną umowę z przedsiębiorcą. W Polsce funkcjonuje kilka rodzajów takiej umowy- umowa o pracę, umowa o dzieło oraz umowa zlecenie. Pracujący bez takiej umowy są zatrudnieni nielegalnie. Istnieją jednak pewne wyjątki od tej reguły.
Do kręgu osób, które nieodpłatnie mogą pomagać przedsiębiorcy należą: małżonek oraz najbliżsi krewni. Małżeństwo oraz pokrewieństwo jest szczególnego rodzaju stosunkiem prawnym, zakładającym z mocy prawa wzajemną pomoc. Zwłaszcza udzielanie przez współmałżonka pomocy w prowadzonej działalności gospodarczej nie budzi żadnych wątpliwości. Pomoc ta przede wszystkim wynika z obowiązku współdziałania małżonków na rzecz założonej rodziny i zasadniczo nie podlega zasadzie odpłatności (co samo w sobie nie wyklucza zatrudnienia małżonka). Także inni członkowie najbliższej rodziny, czyli rodzice i dzieci, mają prawo do nieodpłatnej wzajemnej pomocy.
Pomoc taka przy prowadzeniu działalności gospodarczej może mieć charakter stały, tymczasowy lub jednorazowy. Jeżeli pomoc członków naszej rodziny jest tymczasowa czy jednorazowa, to wtedy nie pociąga ona żadnych skutków prawnych, nie jest konieczne odprowadzanie składki na ubezpieczenie społeczne z tego tytułu.
Inaczej wygląda sytuacja, gdy pomoc przeradza się w stałą współpracę. Wtedy przedsiębiorca ma obowiązek zarejestrować takiego krewnego i płacić za niego składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Przepisy prawa za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą uważają małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności (nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę).
Na podsumowanie można dodać, że kiedy nasz krewny stale z nami współpracuje, warto za niego odprowadzać składki, gdyż sankcje z tytułu ich nie uiszczania są bardzo wysokie!
