Mały ruch graniczny polega na regularnym przekraczaniu zewnętrznej granicy lądowej przez osoby, które zamieszkują strefę przygraniczną w celu pobytu w strefie przygranicznej, na przykład ze względów społecznych, kulturalnych bądź uzasadnionych powodów ekonomicznych albo też ze względów rodzinnych, przez okres nieprzekraczający limitów czasu ustanowionych w rozporządzeniu. Definicja ta zawarta jest w rozporządzeniu NR 1931/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiającemu przepisy odnośnie małego ruchu granicznego na zewnętrznych granicach lądowych państw członkowskich i zmieniające postanowienia Konwencji z Schengen. Tak więc mały ruch graniczny jest formą ułatwiającą przekraczanie granicy dla obywateli dwóch państw zamieszkałych w strefie przygranicznej, w ramach którego to ruchu mieszkańcy strefy przygranicznej mogą regularnie przekraczać wspólną granicę, aby móc przebywać na terenie sąsiedniego państwa bez konieczności posiadania wizy. w celu przebywania w strefie przygranicznej drugiego państwa bez konieczności posiadania wizy.
Osoby posiadające zezwolenie na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego są ponadto zwolnione z wymogu posiadania dostatecznych środków utrzymania, zarówno na czas zamierzonego pobytu, jak i na powrót. Z kolei na przejściach granicznych nie można wymagać od takich osób przedstawiania dokumentów uzupełniających potwierdzających cel pobytu.
Osoby posiadające zezwolenie na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego mogą przebywać na terytorium właściwego kraju sąsiadującego bez żadnych ograniczeń czasowych, niemniej jednak jakikolwiek nieprzerwany pobyt nie może przekraczać 90 dni. Kodeks granicznym Schengen, przewiduje zasadę według której pobyt krótkoterminowy jest ograniczony do maksymalnie 90 dni na przestrzeni 180 dni;
Zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego mogą być wydawane nieodpłatnie, na okres ważności od 1 roku od 5 lat. Na potrzeby małego ruchu granicznego mogą być tworzone specjalne przejścia graniczne a na zwykłych przejściach granicznych mogą być wydzielane specjalne pasy ruchu dla mieszkańców strefy przygranicznej. Osoby takie są również zwolnione z wymogu uzyskania stempla w paszporcie przy przekraczaniu granicy;. Ponadto osoby, które regularnie przekraczają zewnętrzną granicę lądową i są dobrze znane funkcjonariuszom straży granicznej z uwagi na to, iż często przekraczają granicę mogą być poddawane tylko wyrywkowej kontroli. Mieszkańcy strefy przygranicznej muszą spełniać wiele warunków aby móc korzystać z zasad małego ruchu granicznego. Należą do nich m.in.
- zamieszkiwanie w strefie przygranicznej przez okres przynajmniej 1 roku;
- posiadanie ważnego dokumentu podróżnego;
- nieobjęcie wpisem w systemie informacji Schengen do celów odmowy wjazdu;
- okazanie dokumentów które potwierdzają status mieszkańca strefy przygranicznej i istnienie zasadnych powodów częstego przekraczania granicy