Jedną z cech spółki partnerskiej jest możliwość wyboru pomiędzy dwoma sposobami zarządzania. W spółce partnerskiej może być wybrany taki model, jaki obowiązuje w spółce jawnej a więc prowadzenie spraw spółki oraz jej reprezentowanie bezpośrednio przez partnerów. Jednakże można także skorzystać z modelu, jaki obowiązuje w spółkach kapitałowych – czyli powierzenie prowadzenia spraw spółki zarządowi oraz jej reprezentowanie.
Model obowiązujący w spółce jawnej
Prowadzenie spraw spółki i jej reprezentowanie – tu odpowiednio znajdą zastosowanie przepisy dotyczące spółki jawnej. Każdy partner będzie miał prawo prowadzenia spraw spółki, mamy tu ograniczenie wynikające z art. 38 Kodeksu Spółek Handlowych (KSH), że można powierzyć prowadzenie spraw spółki osobom trzecim, ale nie można tego dokonać z wyłączeniem wspólników i przy tym modelu spółki jawnej przynajmniej jeden partner musi mieć uprawnienie do prowadzenia spraw spółki. Będziemy wyróżniać tu trzy kategorie czynności:
– czynności zwykłego zarządu
– czynności przekraczające zwykły zarząd
– czynności nagłe.
Natomiast jeżeli chodzi o zasady to przy czynnościach zwykłego zarządu każdy partner może samodzielnie podjąć decyzję. Przy czynnościach przekraczający zwykły zarząd wymagana jest uchwała partnerów wszystkich, nawet tych wyłączonych ze spraw spółki, przy czynnościach nagłych każdy partner mający prawo prowadzenia spraw spółki będzie mógł podjąć decyzję. Żeby nie było wątpliwości, to kwestia wykonywania wolnego zawodu nie mieści się w pojęciu prowadzenia spraw spółki. Czym innym jest prowadzenie spraw spółki, a czym innym jest kwestia wykonywania wolnego zawodu. Bo prowadzenie spraw spółki jest to sfera decyzyjna stosunków wewnętrznych dotyczących szerokiego zarządzania spółką, natomiast wykonywanie wolnego zawodu to jest po prostu świadczenie usług przez partnerów.
Jeśli chodzi o reprezentację w tym modelu, to tutaj znowu znajdą zastosowanie przepisy o spółce jawnej, aczkolwiek mamy tu też szczególną podstawę w przepisach o spółce partnerskiej, mianowicie zastosowanie przepisu 96 KSH. A zatem każdy partner będzie miał prawo reprezentowania spółki, zasadą będzie podobnie jak w spółce jawnej reprezentacja samoistna – czyli indywidualna. Możliwa będzie tego zmiana w umowie i wprowadzenie reprezentacji łącznej partnerów. Przepis art. 96 KSH modyfikuje w pewien sposób zasady pozbawiania partnerów prawa reprezentowania, przewiduje bowiem, że możliwe będzie pozbawienie partnerów, partnera prawa reprezentacji uchwałą – ta uchwała zapada większością ¾ głosów w obecności 2/3 składu partnerów. Oczywiście przy małych spółkach partnerskich z reguły wymagana będzie jednomyślność, bo jeżeli pozbawiamy jakiegoś partnera, to on z reguły nie będzie brał udział w takiej uchwale, więc ta jednomyślność będzie tu wymagana. Natomiast to może mieć znaczenie w dużych spółkach partnerskich, kiedy tych partnerów jest więcej, to będzie tu ułatwienie pozbawienia reprezentacji partnera, przy czym takie pozbawienie prawa reprezentacji partnera na mocy uchwały może nastąpić tylko i wyłącznie z ważnych powodów i wymaga zgłoszenia do KRS i staje się skuteczne z momentem wpisu do rejestru.
Powstaje pytanie czy my możemy podważyć uchwałę partnerów w modelu obowiązującym takim jak w spółce jawnej (model I) ?
O ile w przypadku spółek kapitałowych mamy możliwość zaskarżania uchwał wspólników, uchwał walnego zgromadzenia, to w przypadku spółek osobowych takiej możliwości nie ma. Łatwo sobie wyobrazić sytuację, kiedy partner zostanie pozbawiony prawa reprezentacji bez ważnego powodu, bądź też gdy nie zostanie zachowana wymagana ustawą większość głosów. W związku z powyższym czy istnieje podstawa zaskarżenia uchwały, jeżeli taki ważny powód nie istnieje. Przyjmuje się, iż takie odwołanie jest nieważne, gdyż jest to czynność prawna sprzeczna z ustawą, przy czym tutaj partner pozbawiony prawa reprezentacji przez partnerów będzie mógł skorzystać ewentualnie z powództwa z art 189 Kodeksu Postępowania Cywilnego (KPC) o ustalenie jego prawa do reprezentowania w przypadku, kiedy został w sposób niezgodny z prawem tego uprawnienia pozbawiony. To jest jedyna możliwość jaką wskazuje się na zaskarżanie tych uchwał, bo nie ma trybu zaskarżania uchwał w przypadku spółek osobowych. Ponadto wskazuje się, że powództwo z art. 189 KPC może znaleźć zastosowanie np. w przypadku rady nadzorczej spółki akcyjnej, bo tam też nie ma trybu zaskarżania uchwał rady nadzorczej. W spółkach akcyjnych np. mamy że rady nadzorcze powołuje i odwołuje zarząd – wtedy do wytoczenia tego powództwa może być uprawniony zarząd.
Powstaje również pytanie czy można korzystać ewentualnie z drogi sądowej, jeżeli nie da się osiągnąć wymaganej większości głosów. Same przepisy o spółce partnerskiej nie zawierają tego trybu sądowego, ale mamy tutaj odesłanie do spółki jawnej, wobec tego, według niektórych, można zastosować przepis art. 30 § 2 KSH, czyli pozbawić partnera prawa reprezentowania spółki przez sąd z ważnych powodów, jeżeli nie da się uzyskać wymaganej większości głosów. Mimo tego w piśmiennictwie różnie jest to opisywane.