W nowym stanie prawnym (obowiązującym od 2005 r.), bez względu na to w jakiej formie została dokonana czynność prawna, z której wynika zobowiązanie dłużnika, wierzyciel wnoszący o nadanie klauzuli musi do wniosku dołączyć oryginał dokumentu urzędowego lub prywatnego podpisanego przez małżonka dłużnika, w którym małżonek udziela zgody na dokonanie czynności prawnej. Czyli to, ze umowa między wierzycielem a dłużnikiem nie miała formy pisemnej absolutnie nie zwalnia od przedstawienia takiego dokumentu. Jest to wymóg przepisu o nadanie klauzuli wykonalności. Nie można tego wykazywać żadnymi innymi środkami dowodowymi. Tym samym, jeżeli zgoda taka została udzielona w formie ustnej, to nie może być ona podstawą do złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności (w takich sytuacjach pozostaje wystąpienie przeciwko małżonkowi z odpowiednim powództwem i w tym postępowaniu rozpoznawczym takich ograniczeń dowodowych już nie będzie).
Kolejna kwestia, która pozostała bez zmian, mimo zmiany przepisów, to jest pogląd, że art. 787 Kodeksu Postępowania Cywilnego (k.p.c.) nie ma zastosowania, gdy tytuł egzekucyjny wymienia oboje małżonków, bo w takiej sytuacji powinno nastąpić nadanie klauzuli na ogólnych zasadach.
W wyniku znowelizowania przepisów zakres kognicji w postępowaniu klauzulowym uległ ograniczeniu. Bada się:
1. czy przedłożony dokument stwierdzający obowiązek świadczenia przez dłużnika spełnia kryteria stawiane tytułowi egzekucyjnemu;
2. spełnienie warunku udokumentowania wyrażenia zgody małżonka dłużnika na dokonanie czynności prawnej przez dłużnika;
3. czy w chwili składania wniosku o nadanie klauzuli wykonalności na małżonka istniało małżeństwo.
Wiąże się z tym kwestia przedkładania aktu małżeństwa. Jest to pewne dodatkowe utrudnienie dla wierzyciela. Zgodnie z przepisami ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, jedynym sposobem wykazania istnienia małżeństwa jest legitymowanie się aktem małżeństwa. Praktyka nie jest jednolita, wiele zależy od sędziego rozstrzygającego sprawę (wymóg przedłożenia aktu małżeństwa nie wynika wprost z przepisu, tylko z jego powszechnej interpretacji).
W postępowaniu klauzulowym nie mogą być badane kwestie merytoryczne związane z zasadnością czy przedawnieniem roszczenia. Takie kwestie mogą być badane już w toku postępowania egzekucyjnego.
Przepisy dotyczące prowadzenia egzekucji przeciwko małżonkowi są rozmieszczone w wielu miejscach i trzeba o tym pamiętać.
Zgodnie z art. 7761 § 1 k.p.c. tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko dłużnikowi pozostającemu w związku małżeńskim jest podstawą do prowadzenia egzekucji nie tylko z majątku osobistego dłużnika, lecz także z pobranego przez niego wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskanych z prowadzenia przez niego innej działalności zarobkowej oraz z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy.
Jest to zatem bardzo szerokie uprawnienie, gdyż w chwili obecnej prowadzenie egzekucji z wynagrodzenia za pracę jest najbardziej powszechnym sposobem jej prowadzenia.
Dalej art. 7761 k.p.c. stanowi:
§ 2. Zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej, mocą której rozszerzono wspólność majątkową, nie wyłącza prowadzenia egzekucji z tych składników majątku, które należałyby do majątku osobistego dłużnika, gdyby umowy takiej nie zawarto.
§ 3. Przepis § 2 nie wyłącza obrony dłużnika i jego małżonka w drodze powództw przeciwegzekucyjnych, jeżeli umowa majątkowa małżeńska była skuteczna wobec wierzyciela.
§ 4. Przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio, gdy egzekucja jest prowadzona na podstawie samego tytułu egzekucyjnego.