Kolejny przepis, który także dotyczy możliwości prowadzenia egzekucji przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim to art. 7871 Kodeksu Postępowania Cywilnego (KPC): Tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika z ograniczeniem jego odpowiedzialności do przedsiębiorstwa wchodzącego w skład majątku wspólnego małżonków, jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Takim przepisem jest także art. 7872 KPC: Zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej nie stanowi przeszkody do nadania klauzuli wykonalności według przepisów art. 787 i art. 7871 oraz prowadzenia na podstawie tak powstałego tytułu wykonawczego egzekucji do tych składników, które należałyby do majątku wspólnego, gdyby umowy majątkowej nie zawarto. Przepis niniejszy nie wyłącza obrony małżonków w drodze powództw przeciwegzekucyjnych, jeżeli umowa majątkowa małżeńska była skuteczna wobec wierzyciela.
Są również w KPC przepisy, które ułatwiają prowadzenie egzekucji przeciwko małżonkowi dłużnika w stosunku do różnego rodzaju majątku. I tak:
9812 § 1. Na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko dłużnikowi pozostającemu w związku małżeńskim można prowadzić egzekucję z rachunku wspólnego dłużnika i jego małżonka.
§ 2. Przepis § 1 nie wyłącza możliwości obrony małżonka dłużnika w drodze powództwa o zwolnienie od egzekucji, jeżeli na rachunku wspólnym małżonków zgromadzono środki, które nie wchodzą do majątku osobistego dłużnika, albo też środki, które nie pochodzą z pobranego przez dłużnika wynagrodzenia za pracę, dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy.
Jest to istotna zmiana, gdyż ciężar wykazywania, że środki zgromadzone na rachunku bankowym nie powinny być egzekwowane obciąża małżonka dłużnika – w ramach powództwa o zwolnienie spod egzekucji.
Również istotną zmianę wprowadzono odnośnie do egzekucji z nieruchomości: art. 9231 § 1 KPC: Tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim stanowi podstawę do zajęcia nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego. Dalsze czynności egzekucyjne dopuszczalne są na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko obojgu małżonkom.
Zajęcie jest bardzo ważne, gdyż z datą zajęcia nieruchomości ewentualne zmiany w kwestii własności nieruchomości (np. sprzedaż) nie będą wpływały na postępowanie egzekucyjne.
Nie jest to pozbawienie małżonka możliwości obrony jego praw, ponieważ dalsze czynności egzekucyjne dopuszczalne są na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko obojgu małżonkom. Czyli jeżeli po zajęciu nieruchomości wierzyciel z jakichś przyczyn nie uzyska klauzuli wykonalności na oboje małżonków, to nie może prowadzić w ramach egzekucji z nieruchomości dalszych czynności egzekucyjnych. Ale samo zajęcie jest bardzo istotne dla wierzyciela i może ono nastąpić mimo braku klauzuli na małżonka.
Sposób dalszego postępowania będzie zależał od inicjatywy małżonka – wynika to z § 2 art. 9231 KPC: Jeżeli małżonek dłużnika sprzeciwi się zajęciu, o sprzeciwie komornik niezwłocznie zawiadamia wierzyciela, który w terminie tygodniowym powinien wystąpić o nadanie przeciwko małżonkowi dłużnika klauzuli wykonalności pod rygorem umorzenia egzekucji z zajętej nieruchomości.
Jeżeli nie będzie sprzeciwu małżonka, i nie nastąpi przedłożenie klauzuli przez wierzyciela, to w konsekwencji także dojdzie do umorzenia postępowania, ale zgodnie z art. 823 KPC w terminie roku od zajęcia.
Z kwestią nadawania klauzuli przeciwko małżonkowi i możliwości prowadzenia egzekucji przeciwko małżonkowi wiąże się kwestia spółek jawnych. Ten problem był przedmiotem uchwały SN z 12 maja 2005 r. III CZP 21/05: Tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej, opatrzonemu na podstawie art. 7781 KPC klauzulą wykonalności przeciwko wspólnikowi tej spółki, sąd nie może nadać klauzuli wykonalności w trybie art. 787 KPC przeciwko jego małżonkowi.
Kolejne ważne orzeczenie w tej materii to postanowienie SN z 17 maja 2007 r. III CZP 44/07: Jeżeli tytuł egzekucyjnym powstał po dniu 20 stycznia 2005 r., niedopuszczalne jest badanie w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika ani w postępowaniu egzekucyjnym, z jaką chwilą powstało zobowiązanie dłużnika odpowiadającego na podstawie art. 299 Kodeksu Spółek Handlowych.
