Od 5 listopada 2012 r. obowiązuje zmiana ustawy Kodeks Postępowania Karnego i niektórych innych ustaw z dnia 31 sierpnia 2012 r. (Dz.U. 2012, poz. 1101). Zmiana wprowadza kompleksowe uregulowanie zwrotu wszelkich kosztów stawiennictwa świadków i innych osób wzywanych w toku postępowań. Ujednolica zasady zwrotu świadkowi kosztów podróży i innych należności, niezależnie od tego, w jakim postępowaniu został on wezwany do stawiennictwa i złożenia zeznań. Uchyla ona także w całości stary dekret z 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym.
Celem ustawy jest wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 marca 2011 r. (sygn. akt SK 13/08), w którym Trybunał uznał za niezgodny z Konstytucją uznał przepis dekretu z dnia 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym, który stanowił podstawę różnicowania sytuacji świadków, w zależności od tego, czy wezwani zostali do złożenia zeznań w postępowaniu cywilnym, czy karnym.
Ustawa m.in. do działu XIV Kodeksu postępowania karnego („Koszty procesu”) wprowadza nowe przepisy (art. 618a – 618l) regulujące zasady zwrotu świadkom kosztów podróży oraz zwrotu zarobku lub dochodu utraconego z powodu stawiennictwa. Ustala również zasady określenia wysokości wynagrodzenia dla biegłych, tłumaczy i specjalistów powołanych przez sąd lub organ prowadzący postępowanie przygotowawcze. W powyższym zakresie nowela także zmienia ustawę o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Według nowych przepisów każdemu świadkowi przysługuje zwrot kosztów podróży – z miejsca zamieszkania do miejsca wykonywania czynności postępowania, jeżeli przybywa na wezwanie sądu lub organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze. Zwrot należy się w wysokości rzeczywiście poniesionych, racjonalnych i celowych kosztów przejazdu własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu. Górną granicę oddawanych pieniędzy stanowi jednak wysokość kosztów przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu krajowej podróży służbowej. Znowelizowana ustawa stanowi także, że świadkowi przysługuje również zwrot zarobku lub dochodu utraconego z powodu stawiennictwa na wezwanie sądu lub organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze. Stratę tę musi on jednak należycie wykazać.
Ponadto nowela zmienia także kilka innych ustaw: m.in. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, KPA, Ordynację Podatkową, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Uregulowano we wszystkich ustawach, które nie mają rozbudowanych przepisów zwrotu kosztów podróży, stawiennictwa i innych należności stron i uczestników postępowania, odwołanie do przepisów o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w tym zakresie. Zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o kosztach sadowych w sprawach cywilnych, osobom podlegającym powszechnemu obowiązkowi obrony wezwanym do osobistego stawiennictwa przyznaje prawo do zwrotu kosztów dojazdu i powrotu, osobom wezwanym do osobistego stawiennictwa przez organ administracji publicznej w związku z toczącym się postępowaniem przed tym organem, przyznaje prawo do zwrotu kosztów podróży i innych należności; zalicza do kosztów postępowania podatkowego koszty podróży i inne należności świadków, biegłych i tłumaczy.