Następstwo prawne w trakcie postępowania egzekucyjnego

Share on facebook
Facebook
Share on google
Google+
Share on twitter
Twitter
Share on linkedin
LinkedIn

Przepis art. 788 Kodeksu Postępowania Cywilnego (KPC) odnosi się do wszystkich przypadków następstwa prawnego pod tytułem ogólnym (najczęściej dziedziczenie) oraz pod tytułem szczególnym. Dotyczy zarówno wierzyciela, jak i dłużnika. Zmiana osoby wierzyciela lub dłużnika po wszczęciu właściwego postępowania egzekucyjnego, zgodnie z aktualnymi poglądami, wymaga uwidocznienia jej w klauzuli wykonalności. W przeszłości uważano, że zmiana wierzyciela lub dłużnika po wszczęciu postępowania egzekucyjnego nie wymagała uwidocznienia w klauzuli. Wynika to z orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 29. 10. 2004 r. III CZP 63/04. Przepis art. 788 § 1 KPC ma zastosowanie również w razie przeniesienia wierzytelności (przelewu) po wszczęciu postępowania egzekucyjnego.

Ten przepis ma również zastosowanie w sytuacji, gdy przejście wierzytelności miało miejsce w okresie między wydaniem tytułu wykonawczego a wszczęciem właściwego postępowania egzekucyjnego. Wszczęcie egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego opiewającego na rzecz lub przeciwko osobie zmarłej jest niedopuszczalne. Zdarza się tak w praktyce – sytuacje te dotyczą dłużników – gdy w toku postępowania okazuje się, że dłużnik nie żył w chwili wszczęcia postępowania; w tych sytuacjach postępowanie było w ogóle niedopuszczalne. Powinno nastąpić umorzenie takiego postępowania jako wszczętego przeciwko osobie nieżyjącej (wtedy bezskuteczne są wszystkie czynności podjęte w toku tego postępowania). Jest to dobry sposób obrony dla następców dłużnika. Jeżeli śmierć dłużnika następuje po wszczęciu postępowania, powinno być ono zawieszone.
Kolejna kwestia związana z przejściem uprawnień, to kwestie dotyczące tytułów bankowych. Na tym tle pojawiło się kilka orzeczeń Sądu Najwyższego. Należy pamiętać o uchwale z 2 kwietnia 2004 r., III CZP 9/04. Niedopuszczalne jest nadanie na podstawie art. 788 § 1 k.p.c. klauzuli wykonalności na rzecz niebędącego bankiem nabywcy wierzytelności objętej bankowym tytułem egzekucyjnym, także po zaopatrzeniu go w sądową klauzulę wykonalności.
Banki uzyskiwały klauzule wykonalności, a potem zbywały wierzytelności i na podstawie takich bankowych tytułów egzekucyjnych opatrzonych sądową klauzulą, próbowały wszczynać postępowania różne firmy windykacyjne. Sąd Najwyższy uznał, ze jest to przywilej banku i w związku z tym tego przepisu może korzystać tylko bank i uprawnienia tego nie może przenieść (pozbywając się długu i jednocześnie ułatwiając nabywcy wyegzekwowanie).
Inna kwestia dotyczyła przenoszenia takich wierzytelności między bankami – uchwała z 20 kwietnia 2006 r., III CZP 17/06. Dopuszczalne jest nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przez bank, który nabył od innego banku na podstawie umowy przelewu objętą tym tytułem wierzytelność wynikającą z czynności bankowej.

Kolejne orzeczenie to uchwała SN z 22 lutego 2006 r. III CZP 129/05. W razie połączenia banków można nadać bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przez bank przejmowany klauzulę wykonalności na rzecz banku przejmującego (art. 788 § 1 k.p.c.).

Te orzeczenia ukształtowały praktykę orzeczniczą sądów powszechnych. Jeżeli następuje oddalenie wniosku o nadanie klauzuli bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, to przeważanie z powodu niedochowania wymogów formalnych.

More to explorer