Z dniem 28 stycznia 2013 r. zaczęła obowiązywać nowa ustawa z dnia 9 listopada 2012 r. o nasiennictwie (Dz.U.2012, poz.1512). Nowe przepisy regulują rejestrację i wytwarzanie odmian roślin, ocenę i kontrolę materiału siewnego gatunków uprawnych oraz obrót materiałem siewnym. Ustawa o nasiennictwie zawiera zaledwie dwie regulacje dotyczące roślin genetycznie modyfikowanych. Dopuszcza ona rejestrację nasion GMO (organizmów genetycznie modyfikowanych), a także legalizuje obrót nimi na terenie Polski.
Pozostałe przepisy dotyczą wytwarzania i wprowadzania do obrotu materiału siewnego, w tym także odmian regionalnych i amatorskich. Ustanawia ona zasady dotyczące zgłaszania i rejestracji odmian uprawnych przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, a także przepisy dotyczące wytwarzania i oceny materiału siewnego roślin rolniczych, warzywnych, szkółkarskich, a także materiału rozmnożeniowego roślin warzywnych i ozdobnych.
Polska miała do tej pory zakaz rejestracji i obrotu nasionami GMO, ale to nie chroniło naszego rolnictwa – każdy mógł pojechać do sąsiednich krajów, kupić takie nasiona i bez kontroli wysiać na własnym polu. Nowa ustawa pozwala tymczasem na kontrolowanie upraw. Nakłada kary za złamanie przepisów i przewiduje możliwość likwidacji uprawy na koszt rolnika. Jak wyjaśniono celem ustawy jest regulacja ważnego dla rozwoju polskiego rolnictwa systemu hodowli nasion i sadzonek, który ma istotny wpływ na wydajność produkcji rolnej. Ustawa implementuje do polskiego porządku prawnego szereg aktów prawnych Unii Europejskiej z zakresu nasiennictwa: 32 dyrektywy i 7 decyzji oraz wykonanie postanowień 2 rozporządzeń.
Ponadto ustawa, zapewniając poszanowanie prawa europejskiego, pozwoli Radzie Ministrów w rozporządzeniach zakazać uprawy konkretnych gatunków roślin modyfikowanych genetycznie. Jak podkreślono, utrzymanie dotychczasowego generalnego ustawowego zakazu obrotu, byłoby sprzeczne z prawem unijnym i groziłoby nałożeniem na Polskę wysokich kar finansowych.
Ustawa wprowadza zmiany do kilku innych ustaw: o ochronie roślin, o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych, o Centralnym Ośrodku Badania Odmian Roślin Uprawnych (drobne w sumie zmiany związane z nową ustawą) oraz o opłacie skarbowej (zrezygnowano z dwóch opłat skarbowych).
Łukasz Mizera – radca prawny
