Od 3 stycznia 2013 r. weszło w życie ważne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych (Dz.Urz.UEL.2012.343.1). Największe zmiany zostały wprowadzone w obrębie systemu Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności. Zgodnie ze zmienioną definicją pojęcie „tradycyjny” oznacza udokumentowany, jako będący w użyciu na rynku krajowym przez okres co najmniej 30 lat.
Celem Rozporządzenia jest wspieranie producentów produktów rolnych i środków spożywczych w informowaniu kupujących i konsumentów o cechach produktów i środków spożywczych i związanej z nimi produkcji rolnej by tym samym zapewnić:
a) uczciwą konkurencję – rolnikom i producentom produktów rolnych i środków spożywczych mających cechy i właściwości stanowiące wartość dodaną;
b) dostęp konsumentów do wiarygodnych informacji na temat tych produktów;
c) przestrzeganie praw własności intelektualnej; oraz
d) integralność rynku wewnętrznego.
Środki określone w niniejszym rozporządzeniu mają za zadanie wspierać działalność rolno-przetwórczą oraz systemy rolne związane z produktami wysokiej jakości, by przyczynić się w ten sposób do osiągnięcia celów polityki rozwoju obszarów wiejskich.
Rozporządzenie scala dotychczasowe regulacje dotyczące unijnych systemów jakości żywności w jednolite ramy prawne. Kluczowe kwestie zawarte w nowym rozporządzeniu dotyczą wzmocnienia istniejącego systemu chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych, wprowadzenia istotnych zmian do systemu gwarantowanych tradycyjnych specjalności oraz ustanowienia ram nowego systemu określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie. W odniesieniu do systemu chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych wzmocniony został zakres ochrony m.in. w przypadku gdy produkty ChNP lub ChOG są wykorzystywane jako składniki. W nowym stanie prawnym zarejestrowanie nazwy produktu rolnego lub środka spożywczego jako Gwarantowanej Tradycyjnej Specjalności będzie możliwe tylko z tzw. zastrzeżeniem nazwy, co oznacza, że tylko produkty odpowiadające zarejestrowanej specyfikacji będą mogły posługiwać się chronioną nazwą.
Skrócona została procedura rejestracji Chronionych Nazw Pochodzenia, Chronionych Oznaczeń Geograficznych i Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności (np. zarejestrowanie polskiego „oscypka”). Czas, w którym Komisja Europejska powinna zakończyć procedurę rozpatrywania wniosków o rejestrację, został skrócony o połowę i wynosi 6 miesięcy. Wzmocniony został system kontroli i nadzoru państwa nad prawidłowym stosowaniem zarejestrowanych nazw. Zadania państw członkowskich wpisano expresis verbis do tekstu rozporządzenia w celu zapewnienia większej pewności prawa. Przedmiotowe zadania państw członkowskich obowiązują już na podstawie innych przepisów i są także wdrożone do polskiego porządku prawnego.
Wzmocniona została rola grup producentów działających na rzecz produktów zarejestrowanych jako Chronione Nazwy Pochodzenia, Chronione Oznaczenia Geograficzne i Gwarantowane Tradycyjne Specjalności. Grupom przysługuje m.in. prawo do podejmowania działań związanych z nadzorem nad ochroną zarejestrowanych nazw, ich promocji oraz do rozwijania wiedzy, realizowania analiz gospodarczych i świadczenia usług doradczych na rzecz producentów.
W celu przekazywania informacji o cechach i właściwościach stanowiących wartość dodaną produktów rolnych ustanowiono system określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie. Rozporządzenie wprowadza jedno nowe określenie jakościowe – „produkt górski”.
Uchylono do tej pory obowiązujące rozporządzenie Rady (WE) nr 509/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie produktów rolnych i środków spożywczych będących gwarantowanymi tradycyjnymi specjalnościami oraz rozporządzenie Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych.
Łukasz Mizera – radca prawny
Źródło: www.minrol.gov.pl
