19 lipca 2012 r. zaczął obowiązywać wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2012 r., sygn. akt P 15/12 (Dz.U. 2012, poz. 827). Trybunał uznał w nim, że art. 76 ust. 1 zdanie drugie ustawy o księgach wieczystych i hipotece jest niezgodny z Konstytucją.
Art. 76 ust. 1 zdanie drugie ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 3 (ochrona własności) w związku z art. 31 ust. 3 (ograniczenia w zakresie konstytucyjnych praw i wolności) i art. 21 ust. 1 (ramowa ochrona własności) Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Obciążenie hipoteką części ułamkowych wszystkich nieruchomości utworzonych przez podział nieruchomości, której część ułamkowa była przed podziałem obciążona hipoteką, jest niezgodne z konstytucją.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że kwestionowany przepis rozstrzyga konflikt dwóch praw: prawa własności oraz zabezpieczonej hipoteką wierzytelności, na korzyść drugiego z wymienionych. Ochrona konstytucyjnych praw wierzyciela udzielana jest kosztem praw współwłaścicieli nieruchomości, których udziały przed podziałem nie były obciążone hipoteką. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, wątpliwości budzi już przydatność rozwiązania wprowadzonego przez kwestionowane zdanie drugie art. 76 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece dla ochrony praw wierzyciela hipotecznego. Wprowadzenie kwestionowanego przepisu na pewno nie było konieczne, istnieją bowiem inne rozwiązania prawne, których zastosowanie chroniłoby wierzytelność zabezpieczoną hipoteką na udziale we współwłasności, bez naruszania praw pozostałych współwłaścicieli. Ograniczenie prawa własności jest sprzeczne także z zakazem nadmiernej ingerencji, ponieważ współwłaściciele nie dysponują skutecznym środkiem ochrony przeciw grożącej im egzekucji z nieruchomości, zwłaszcza w przypadku obciążenia hipoteką przymusową.
Od teraz wskutek orzeczenia Trybunału wierzyciel hipoteczny mający hipotekę łączną nie będzie nadmiernie chroniony kosztem współwłaścicieli nieruchomości nie będących dłużnikami rzeczowymi (czyli dłużników ustanawiających na swoim mieniu zabezpieczenie wierzytelności) wobec wierzyciela.
Źródło: www.trybunal.gov.pl