Odpowiedzialność rodziców za szkody wyrządzone przez dzieci

Zasadą przyjętą na gruncie polskiego ustawodawstwa jest iż dziecko, do chwili ukończenia 13-go roku życia nie ponosi winy za wyrządzone przez siebie szkody. Pomimo to poszkodowany ma w takiej sytuacji możliwość dochodzenia odszkodowania. Za szkody wyrządzone przez osobę małoletnią odpowiedzialność ponoszą jego rodzice, opiekunowie bądź tez osoby które odpowiadają za dziecko w określonym czasie lub też sprawują nad nim nadzór. Osoby będące w wieku 13 – 18 lat mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych i co do zasady nie mogą odpowiadać za szkody powstałe w wyniku ich działania.
Małoletni, który w momencie wyrządzenia szkody nie skończył lat 13 nie może odpowiadać za powstałe szkody na zasadzie winy. Może jednak zostać pociągnięty do odpowiedzialności odszkodowawczej w oparciu o zasadę słuszności. Chodzi tutaj o sytuację gdy w oparciu o obiektywne okoliczności, a w szczególności z porównania stanu majątkowego poszkodowanego i małoletniego sprawcy wynika, iż wymagają tego zasady współżycia społecznego. W rzeczywistości jednak nie ma możliwości domagania się odszkodowania bezpośrednio od małoletniego sprawcy, wówczas do odpowiedzialności pociągani są opiekunowie, rodzice dziecka.
Warunkiem koniecznym zaistnienia możliwości przypisania rodzicom winy małoletniego oraz odpowiedzialności za naprawienie szkody jest zaistnienie winy w nadzorze. Obowiązek ten może wynikać z ustawy,umowy lub też z faktycznej stałej pieczy nad osobą małoletnią.
Rodzic lub opiekun nie zostanie obciążony odpowiedzialnością, jeżeli starannie wypełniał obowiązek nadzoru bądź też jeśli szkoda powstałaby nawet gdy obowiązek ten byłby wykonywany starannie.
Rodzice niejako zwolnieni są z odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez swoje dzieci w momencie gdy przebywają one w szkole, przedszkolu czy też pod opieką opiekunki.
Odpowiedzialność za szkodę może zostać przerzucona także na dziadków jeśli powstała ona w czasie kiedy to oni sprawowali opiekę nad dzieckiem. W sytuacji gdy opiekę nad młodszym rodzeństwem powierzymy starszemu dziecku, które nie ukończyło 18 lat to wówczas nie możemy uniknąć odpowiedzialności za ewentualne szkody.
Rodzic, którego pozbawiono władzy rodzicielskiej bądź też którego władza została ograniczona, a dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej, nie poniesie odpowiedzialności za wyrządzone przez niego szkody. Zasada ta odnosi się także do rodzica, któremu władza rodzicielska została w drodze wyroku orzekającego rozwód ograniczona do określonych czynności, a w chwili wyrządzenia szkody dziecko nie pozostawało pod jego opieką.
Nawet gdy doszło już do powstania szkody z winy małoletniego rodzice nadal mają szanse uniknięcia odpowiedzialności za dany czyn. Mogą oni wykazać, że czynili zadość obowiązkowi nadzoru, bądź też mogą udowodnić że szkoda powstała by także w sytuacji gdyby prawidłowo sprawowali swój nadzór.
Po stronie poszkodowanego, który wystąpił z roszczeniem powstaje obowiązek wykazania szkody, a także jej wysokości. Ponadto musi on wskazać związek przyczynowy pomiędzy działaniem małoletniego sprawcy a powstałą szkodą.