Odpowiedzialność spadkobierców za zobowiązania podatkowe.

Spadkobierca to osoba, która zgodnie z art. 922 § 1 k.c., z chwilą śmierci spadkodawcy przejmuje zarówno jego prawa, jak i obowiązki. Do spadku nie wlicza się jednak praw i obowiązków zmarłego ściśle związanych z jego osobą oraz praw, które z chwilą śmierci spadkodawcy przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami czy też nie. Zobowiązania podatkowe na pewno nie należą do tej drugiej grupy obowiązków, pytanie czy możemy je zaliczyć do grupy pierwszej, co spowodowałoby ich wygaśnięcie wraz ze śmiercią spadkodawcy.
Odpowiedzi udziela nam art. 97 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa stanowiąc, że „spadkobiercy podatnika (…) przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy”. Zatem także zobowiązania podatkowe.
Jednak, wedle przepisów kodeksu cywilnego, każdy spadkobierca ma prawo wyboru – może spadek przyjąć lub odrzucić. W takim kontekście na uwagę zasługuje obowiązek organów podatkowych dotyczący poinformowania o stanie spraw podatkowych spadkodawcy wszystkich osób, którym potencjalnie spadek przysługuje. Informacja ta winna jest dotrzeć do nich przed złożeniem jakiegokolwiek oświadczenia, by mogli w pełni świadomie zadecydować o przyjęciu spadku lub o jego odrzuceniu. Jeżeli spadkobierca zdecyduje się przyjąć spadek, stosowne oświadczenie winno być złożone przed sądem lub notariuszem w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania (art. 1015 k.c.). Warto dodać, że spadek można przyjąć albo bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), albo z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza). Spadkobierca ponosić będzie pełną odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe spadkodawcy wyłącznie w przypadku przyjęcia wprost. Odpowiedzialność tę ponosi się z całego swojego majątku, ale do wysokości wartości uzyskanego udziału w spadku. Co ważne, w przypadku niezłożenia wcześniej wspomnianego oświadczenia w odpowiednim terminie przyjmuje się, iż z mocy prawa spadkobierca przyjął spadek wprost (art. 1015 § 2 k.c.).
Jeżeli kilku spadkobierców zdecydowało się na przyjęcie spadku, do chwili jego podziału, ponoszą oni solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe, a zatem i za zobowiązania podatkowe (art. 1034 § 1 k.c.). Tym samym organ podatkowy, zgodnie z art. 366 k.c. może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich spadkobierców łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek ze spadkobierców zwalnia pozostałych.
Po dokonaniu podziału spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów (art. 1034 § 2 K.c.), zatem każdy z nich zobowiązany jest do zapłaty takiej części zobowiązań spadkodawcy, ile wynosi jego udział w spadku. Wedle art. 100 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, o zakresie odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe orzekają w odrębnych decyzjach organy podatkowe właściwe ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy. W decyzjach tych określa się wysokość zobowiązań podatkowych i innych należności z nimi związanych i adresuje do każdego spadkobiercy. Termin płatności wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji.
Zobowiązanie podatkowe spadkodawcy ulega przedawnieniu z upływem lat pięciu. Jednakże bieg terminów przedawnienia ulega zawieszeniu od dnia śmierci spadkodawcy do dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzenie nabycia spadku. Zawieszenie nie może jednak trwać dłużej niż do dnia, w którym upłynęły dwa lata od śmierci spadkodawcy.
Spadkobiercy przysługuje również prawo do złożenia wniosku o umorzenie zaległości podatkowych w zakresie przejętych zobowiązań na ogólnych zasadach prawa podatkowego.