Instytucje zawarte w ustawie o podatku od osób fizycznych oraz w ustawie o podatku od osób prawnych są do siebie zbliżone.
Wbrew brzmieniu tytułów obu ustaw na ich gruncie nie zawsze mamy do czynienia opodatkowaniem dochodu. Co do zasady dochód to jest przychód pomniejszony o koszty działalności. W związku z powyższym w czystej postaci ustawy dotyczące podatku dochodowego powinny prowadzić do ustalenia podstawy opodatkowania będącej wynikiem operacji pomniejszenia przychodu z prowadzonej działalności o koszty związane z jego uzyskaniem bądź koszty poniesione w celu ochrony źródła, z którego dany przychód pochodzi. Ten wynik działalności może być dodatni (zysk) lub ujemny (strata).
Polski ustawodawca, pomimo przyjętych nazw obu ustaw, w wielu przypadkach opodatkowaniu poddaje przychód, a nie dochód. Na to wskazuje też nazwa ustawy z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Jest to więc mieszanie pojęć, gdyż w przypadku opodatkowania przychodów mamy do czynienia z podatkiem obrotowym, a nie dochodowym.
Co więcej, przy karcie podatkowej nie bierze się pod uwagę ani dochodu, ani przychodu, ale bliżej nieskonkretyzowane wielkości typu liczba mieszkańców w miejscowości, w której działalność jest prowadzona. Karta podatkowa, chociaż jest formą podatku dochodowego od osób fizycznych, stanowi w całości źródło dochodu budżetu gminy. Organem podatkowym jest jednak naczelnik urzędu skarbowego, który dokonuje wymiaru podatku w drodze decyzji ustalającej w oparciu o art. 21 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej. W przypadku karty podatkowej bez względu na to, czy działalność zakończy się wynikiem dodatnim, czy ujemnym, podatek w kwocie wynikającej z decyzji naczelnika urzędu skarbowego trzeba uregulować.
Ryczałty podatkowe, czyli karta podatkowa, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych oraz zryczałtowane opodatkowanie osób duchownych, zostały włączone do jednej powyższej ustawy o zryczałtowanym podatku, dlatego że wcześniej były pobierane na podstawie rozporządzeń Ministra Finansów, a w związku z wejściem w życie Konstytucji okazało się, że są to rozwiązania niekonstytucyjne, dlatego że podmiot, przedmiot i stawka podatku powinny być określone w ustawie (art. 217 Konstytucji).