Podatek od towarów i usług (VAT od ang. – Value Added Tax – podatek od wartości dodanej; W Polsce został wprowadzony przez ustawę z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Jednak konieczność harmonizacji polskiego prawa podatkowego z prawem UE zmusiła polskiego ustawodawcę do uregulowania tej kwestii w nowej ustawie o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 roku.
Za twórcę koncepcji tego podatku uchodzi francuski ekonomista Maurice Lare, który opracował go w 1954 r.
Zgodnie z obowiązującą ustawą podatek obejmuje:
- odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
- eksport towarów,
- import towarów,
Podatnikami podatku VAT są:
- osoby prawne,
- jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej,
- osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności,
- osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podmioty mające siedzibę za granica lub dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Podatnikami podatku VAT nie są:
- organy administracji publicznej,
- organy administracji publicznej w zakresie realizowanych zadań dla realizacji których zostały powołane (za wyjątkiem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych).
Stawki podatku VAT
- podstawowa: 22%
- obniżona:7%,3%,0%
W wewnątrzwspólnotowej (kraje UE) dostawie towarów stawka podatku VAT wynosi 0% pod warunkiem że:
- dostawa jest dokonywana na rzecz podatnika zidentyfikowanego dla potrzeb takich transakcji, i pod warunkiem że numer identyfikacyjny odbiorcy i dostawcy zostaną podane na fakturze,
- podatnik przed złożeniem deklaracji dysponuje dowodem, że towar został dostarczony nabywcy zagranicznemu.
Eksport towarów poza terytorium UE jest również objęty stawką 0% podatku VAT, pod warunkiem, że podatnik otrzymał dokument potwierdzający wywóz towarów przed złożeniem deklaracji podatkowej.
Zapłata podatku VAT
Podatnicy są zobowiązani bez wezwania do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne do 25-go dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. W przypadku małych podatników obowiązek ten przypada na 25-ty dzień następujący po każdym kolejnym kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy.