Rozważmy sytuację taką, że pracodawca otrzymał informację o liczebności pracowników i nakładców zrzeszonych w zakładowej organizacji związkowej (zoz), ale uznał, że ta informacja jest nieprawdziwa i rozwiązał umowę o pracę bez konsultacji związkowej, a pracownik odwołał się do sądu.
Pracodawca mógłby dowodzić, że nie miał obowiązku konsultacji związkowej, bo nie miał partnera związkowego i wtedy sąd rozpoznawałby to zagadnienie jako kwestię wpadkową, a więc zbadałby czy rzeczywiście na dzień rozwiązania stosunku pracy dana organizacja związkowa zrzeszała odpowiednią liczbę pracowników i nakładców. Jeśli nie, to w takim razie to rozwiązanie umowy dokonane bez konsultacji związkowej byłoby prawidłowe.
Kto korzysta z ochrony związkowej ?
Uchwała Sądu Najwyższego (SN) z dnia 07.08.1992 r. I PZP 40/92, gdzie SN kierując się dosłownym brzmieniem art. 38 Kodeksu Pracy, przyjął, że jeżeli u pracodawcy działa tylko jedna zoz, to zawsze, bez względu na to czy pracownik jest zrzeszony czy nie, trzeba konsultować z tą organizacją zamiar wypowiedzenia umowy. Dopiero kiedy jest kilka organizacji związkowych, to pracodawca konsultuje taki zamiar z tą organizacja, która faktycznie pracownika chroni. Uchwała ta była kwestionowana, zastanawiano się, co upoważnia do takiej dyferencjacji pozycji prawnej pracownika w zależności od tego czy u pracodawcy działa jedna czy kilka organizacji związkowych. Obecnie w świetle przepisów Kodeksu Pracy (KP), zwłaszcza dodanego w 1996r. art. 232 oraz art. 7 i 30 ustawy o związkach zawodowych sytuacja jest jasna. Powyższa uchwała jest absolutnie chybiona.
Obowiązek konsultacji związkowej zgodnie z art. 232 KP dotyczy tylko tych pracowników, którzy albo są zrzeszeni w związku zawodowym, albo nie będąc zrzeszonymi zwrócili się o taką ochronę do organizacji związkowej. Podobnie stanowi art. 7 ustawy o związkach zawodowych, zgodnie z którym organizacja związkowa reprezentuje interesy swoich członków, ale może też reprezentować interesy osób niezrzeszonych, jeśli zwróciły się o to do tej organizacji. Art. 30 § 1 ustawy o związkach zawodowych stanowi, że jeżeli działa kilka organizacji związkowych, każda reprezentuje interesy swoich członków, ale może też na zasadzie uwzględnienia wniosku pracownika niezrzeszonego objąć go ochroną.
