Pojęcie i cele postępowania karnego

Share on facebook
Facebook
Share on google
Google+
Share on twitter
Twitter
Share on linkedin
LinkedIn

Pojęcie postępowania karnego

Odczytanie pojęcia „postępowanie karne” ma kolosalne znaczenie z punktu widzenia oceny przesłanek dopuszczalności postępowania przesłanek, o jakim mowa w art. 17 Kodeksu Postępowania Karnego (KPK), czyli ujemnych bądź dodatnich przesłanek procesowych. Próby zdefiniowania tego co nazywamy postępowaniem karnym podjął orzeczeniem Sąd Najwyższy. Zdefiniował to w ten sposób, że postępowanie, czyli proces karny to prawnie uregulowana działalność zmierzająca do realizacji norm prawa karnego materialnego, zaś postępowania które zmierzają do realizacji innej gałęzi prawa niż prawo karne materialne nie mogą być określane te postępowania mianem procesu karnego. Tylko te przepisy, które realizują normy prawa karnego materialnego to są to przepisy postępowania karnego. Oczywiście te normy prawa karnego materialnego, realizacji której służą przepisy KPK nie są zawarte tylko w Kodeksie Karnym, bo to jest zupełnie oczywiste, ale one zawarte są również w ustawach szczególnych, wiele z nich jak np. prawa autorskie, wynalazcze, budowlane i wiele innych ma przepisy również i karne. I realizacja tych przepisów, jeżeli są to przestępstwa tam określone następuje właśnie poprzez wprowadzenie procesu opartego na przepisach KPK. To jest właśnie postępowanie karne. Natomiast odróżnić trzeba od postępowania karnego postępowanie w sprawach o wykroczenia, bo to nie jest postępowanie karne. Tu jest zasadnicza różnica, gdyż ono służy realizacji norm Kodeksu Wykroczeń. Postępowanie w sprawach o wykroczenia ma charakter autonomiczny i odrębny, aczkolwiek przepisy Kodeksu Postępowania w Sprawach o Wykroczenia (KPSW) odsyłają w wielu momentach do przepisów KPK. Są to tylko odesłania, natomiast nie można powiedzieć, że postępowanie, które zmierza do pociągnięcia do odpowiedzialności sprawcy wykroczenia jest postępowaniem karnym. Jest to postępowanie w sprawach o wykroczenia (ono jest autonomiczne i odrębne). Przepisy mówiące o przesłankach dodatnich i ujemnych postępowania karnego zawierają jako ujemną przesłankę procesową powagę rzeczy osądzonej („res iudicata”) – jeśli jakiś czyn, jakieś zachowanie sprawcy zostało ocenione np. na gruncie postępowania wykroczeniowego jako wykroczenie, to nie stoi to na przeszkodzie, aby pociągnąć sprawcę do odpowiedzialności za popełnione przestępstwa. Są takie typy przestępstw i wykroczeń, które się tak ściśle zazębiają, że mogą się takie układy procesowe zdarzać. Czyli wtedy, jeżeli mamy odpowiedzialność na gruncie KPSW, to nie mamy ujemnej przesłanki procesowej, nie blokuje nam to dopuszczalności dochodzenia postępowania karnego. Stąd te postępowania są różne i trzeba na to zwrócić uwagę. Jeżeli chodzi o wyjaśnienie istoty procesu karnego definicji jest mnóstwo, ale najistotniejsze elementy wyjaśniające istotę procesu karnego należy postrzegać tak, że jest to przede wszystkim działalność niezawisłego sądu, a na wcześniejszym etapie działalność organów ścigania, jak i innych uczestników postępowania. Ta działalność jest uregulowana przepisami procesu prawa w postępowaniu karnym, a wpływ na to ma orzecznictwo Sądu Najwyższego, orzecznictwo sądów apelacyjnych, jak i zalecenia nauki, doktryna i teoria. Ta działalność czy istota procesu odbywa się w ramach określonych stosunków procesowych, które zawiązują się pomiędzy uczestnikami postępowania i rodzą wzajemne prawa i obowiązki.

Cele postępowania karnego

Celem postępowania karnego jest to, że ma dojść do realizacji zasady prawdy materialnej, czyli do ustalenia, odtworzenia zdarzeń, które są przedmiotem oceny i które są przedmiotem odpowiedzialności sprawcy w taki sposób, żeby odtworzyć wiernie realny faktyczny rzeczywisty przebieg zdarzenia, które mamy oceniać. Czyli generalnie służą te normy postępowania karnego realizacji zasady prawdy materialnej. I z drugiej strony mają one prowadzić do tego, żeby sprawca, który popełnia przestępstwo został do odpowiedzialności pociągnięty, natomiast osoba niewinna, która nie popełniła przestępstwa, żeby tej odpowiedzialności nie poniosła. To jest cel, istota postępowania karnego.

More to explorer