Poszukiwanie majątku dłużnika przez komornika

Egzekucja ma na celu zaspokojenie wierzyciela dlatego komornik musi posiadać  niezbędną wiedzę o majątku dłużnika by ten cel osiągnąć. Służy temu instytucja poszukiwania majątku dłużnika przez komornika uregulowana w art. 7971 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej Kpc).
Nie ulega wątpliwości, że wierzyciele we własnym zakresie mają ograniczone możliwości poszukiwania majątku dłużnika. Organ egzekucyjny ma większe kompetencje w ustaleniu majątku dłużnika. Zgodnie z art. 761 Kpc organ egzekucyjny może żądać od uczestników postępowania złożenia wyjaśnień oraz zasięgać od organów administracji publicznej, organów wykonujących zadania z zakresu administracji publicznej, organów podatkowych, organów rentowych, banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo–kredytowych, przedsiębiorstw maklerskich, organów spółdzielni mieszkaniowych, zarządów wspólnot mieszkaniowych oraz innych podmiotów zarządzających mieszkaniami i lokalami użytkowymi, jak również innych instytucji i osób nieuczestniczących w postępowaniu informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji. Komornik bez przeszkód ma więc dostęp do wszelkich informacji, także objętych tajemnicami, które mogą ujawniać majątek dłużnika. Co więcej, komornik dysponuje środkami porządkującymi względem podmiotów, które odmawiają udzielenia informacji lub udzielają informacji nieprawdziwych w postaci możliwości nałożenia kary grzywny do 500 zł. Grzywna może być wielokrotnie ponawiana.
Instytucja zlecenia poszukiwania majątku dłużnika przez komornika jest odpłatna, a poszukiwanie nie może wybiegać poza zakres wyznaczony sposobem egzekucji, jaki wskazał wierzyciel. W związku z powyższym wierzyciel musi uiścić komornikowi opłatę, jeżeli składa wniosek o poszukiwanie majątku dłużnika. Wysokość opłaty wynosi 3% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Wysokość ww. opłaty doprecyzowuje art. 53a ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych. Ocena czy ta opłata obciąża dłużnika czy wierzyciela będzie należała do komornika. W przypadku braku stosownej opłaty komornik wezwie wierzyciela do uzupełnienia braku fiskalnego wniosku, pod rygorem zwrotu wniosku o poszukiwanie majątku. Zgodnie z art. 53a ust. 2 ww. ustawy w przypadku odnalezienia majątku dłużnika w trybie art. 7971 Kpc, komornik pobiera opłatę stałą w wysokości 5 % szacunkowej wartości tego majątku, nie więcej jednak niż 100% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, przy czym opłata ta ulega zmniejszeniu o kwotę opłaty uiszczonej za zlecenia poszukiwania.
Przyjmuje się, że regulacja art. 7971 Kpc, która weszła w życie w dniu 5.02.2005 r. jest pomocnym narzędziem umożliwiającym wierzycielowi skuteczne dochodzenie roszczeń. Postępowanie w zakresie poszukiwania majątku dłużnika jest w istocie postępowaniem pomocniczym prowadzonym wobec postępowania egzekucyjnego i składa się ono z wielu czynności mających na celu uskutecznić postępowanie egzekucyjne z mienia, którego dotyczy zlecenie. Poszukiwanie majątku dłużnika dokonywane może być zarówno za pomocą czynności faktycznych jak i też prawnych. Najczęściej w wyniku zlecenia komornik żąda wyjaśnień od dłużnika (stosownie do art. 801 Kpc) oraz wystosowuje zapytania w trybie art. 761 Kpc.
Wierzyciel uprawniony jest złożyć zlecenie, które dotyczy zarówno całego majątku dłużnika jak też ograniczyć się do określonego składnika majątku dłużnika lub wskazania konkretnego sposobu egzekucji.  Wierzyciel w ramach tego poszukiwania w trakcie trwania egzekucji może również doprecyzować swoje zlecenie poprzez wskazanie na konkretne składniki majątkowe należące do dłużnika.