Ponieważ sąd ma obowiązek w wyroku rozwodowym orzec o władzy rodzicielskiej nad dzieckiem. Sąd może to później zmienić to orzeczenie, gdy zmienią się okoliczności – podobnie sąd może zmienić w orzeczeniu o sposobie jej wykonywania.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej
Jest to najostrzejszy rodzaj ingerencji. W jego wyniku utracone zostają wszelkie atrybuty wchodzące w zakres władzy (choć nie jest tak z osobista stycznością, kwestiami alimentacyjnymi).
Przesłanki pozbawienia:
1. Trwała przeszkoda lub
2. Nadużywanie władzy rodzicielskiej przez rodziców lub
3. Rażący sposób zaniedbywania własnych obowiązków.
W zasadzie są to dwie przesłanki, gdyż nadużywanie i zaniedbywanie to podobne. W ten sposób mamy do czynienia z:
– niemożnością wykonywania
– niewłaściwym wykonywaniem.
Warunkiem jest, aby niemożność wykonywania była wynikiem trwałej przeszkody np. gdy mamy:
– wyjazd za granicę połączony z brakiem zainteresowania
– długotrwałe więzienie.
Nadużywanie władzy rodzicielskiej to m.in.:
– nakłanianie do prostytucji
– uprawiania procederu przestępczego
– stosowanie drastycznych kar cielesnych.
– gdy nie ustały przyczyny umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej (placówce opiekuńczo-wychowawczej), mimo udzielenie odpowiedniej pomocy – np. rodzice dalej (trwale) się dzieckiem nie interesują.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie jest elementem represji, jest to pomoc w szczególności dla dzieci, gdyż jak wszędzie nadrzędnym kryterium jest dobro dziecka.
Oczywiście można orzec pozbawienie władzy rodzicielskiej tylko w stosunku do jednego rodzica.
Można także orzec pozbawienie tylko w stosunku do niektórych dzieci (gdy rodzic jedne ignoruje, a o drugie się troszczy).
O orzeczeniu pozbawienia sąd orzeka z urzędu. Jej orzeczenie nie powoduje utraty wszystkich praw i obowiązków wynikających z rodzicielstwa
– dalej mają obowiązek alimentacyjny,
– maja prawo do kontaktu z dzieckiem (chyba że sąd im zabroni).
Natomiast odpadnięcie przyczyn, dla których orzeczono pozbawienie władzy nie powoduje automatycznego powrotu, ponieważ konieczne jest w tym zakresie orzeczenie sądu (sąd może przywrócić).