Małżonkowie obowiązani są do:
1. wspólnego pożycia
2. wzajemnej pomocy i wierności
3. współdziałania dla dobra rodziny
4. przyczyniania się zaspokajania potrzeb rodziny według swych sił i możliwości zarobkowych i majątkowych. Może to polegać także na osobistych starania o wychowanie dzieci jak i pracy w gospodarstwie.
Małżonkowie rozstrzygają wspólnie o istotnych sprawach rodziny – w razie braku porozumienia można zwrócić się do sądu o rozstrzygnięcie.
Nazwisko małżonków
Stosowne oświadczenie w tym zakresie jest składane przy zawieraniu małżeństwa. Może być bezpośrednio po zawarciu jak i przy sporządzaniu przez kierownika Urzędu Stanu Cywilnego zaświadczenia stwierdzającego brak przeszkód. Małżonkowie mogą zachować własne nazwisko, przyjąć jednego z nich lub dwuczłonowe (ale nie więcej niż dwuczłonowe). Jeśli małżonkowie nie złożą oświadczenia, to zostają własne nazwiska sprzed zawarcia małżeństwa.
Powinowactwo powstaje w chwili zawarcia i dotyczy krewnych małżonka (krewny w stopniu takim i takim jest dla małżonka powinowatym w tym samym stopniu).
Uchylanie się od zaspokajania potrzeb rodziny
Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy reguluje skutki niewywiązywania się z obowiązków. Szczególny charakter ma brak przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny. Jeśli pozostający we wspólnym pożyciu małżonek się od tego uchyla, to sąd może nakazać, aby wynagrodzenie za pracę (inne należności) w całości lub w części były wypłacane do rąk drugiego małżonka. W razie ustania wspólnego pożycia po wydaniu takiego nakazu (jest to przesłanka niezbędna w chwili wniesienia wniosku) nakaz pozostaje w mocy, ale sąd może go uchylić tylko na wniosek jednego z małżonków.
Korzystanie z mieszkania
Jeżeli prawo do mieszkania przysługuje jednemu z małżonków, to drugi jest uprawniony do korzystania z niego w celu zaspokojenia potrzeb rodziny (podobnie z urządzeniami gospodarstwa domowego).
Przedstawicielstwo ustawowe
Jeśli jeden z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu jest w przemijającej przeszkodzie, to drugi może za niego działać w sprawach zwykłego zarządu. W szczególności jest to pobieranie bez pełnomocnictwa przypadających dla drugiego należności, chyba że sprzeciwia się temu ten małżonek.
Taki sprzeciw w stosunku do osób trzecich będzie skuteczny, jeśli będzie im wiadomy.
Solidarna odpowiedzialność
Za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z małżonków dla zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny oboje odpowiadają solidarnie. Sąd może jednak z ważnych powodów postanowić, że odpowiadać będzie tylko ten małżonek, który zaciągnął zobowiązania. Może tego dokonać na wniosek jednego z małżonków. Takie postanowienie można uchylić w razie zmiany okoliczności. Takie wyłączenie wobec osób trzecich jest skuteczne, jeśli jest im wiadome.