Prawo do filmowania osób publicznych

Prawo do filmowania osób publicznych jako postać prawa do rozpowszechniania wizerunku osób publicznych bez ich zgody wywodzi się z regulacji art. 81 Prawa autorskiego. Powyższy przepis stanowi wyjątek od wymogu uzyskania zgody osoby, której wizerunek jest utrwalany.
Wizerunek chroniony przez ustawę to wytwór niematerialny, który za pomocą środków plastycznych przedstawia rozpoznawalną podobiznę danej osoby (lub danych osób). Wizerunek utrwalony może być przez malarski portret, rysunek, fotografię, a także film. Prawo autorskie warunkuje ochronę osoby utrwalającej wizerunek osoby lub osób publicznych od, dokonania tej czynności w celu rozpowszechniania, rozumianego na gruncie tej regulacji jako sytuacja, w której stworzona zostaje możliwość zapoznania się z wizerunkiem bliżej nieokreślonemu („z góry”), niezamkniętemu kręgowi osób. Udostępnienie to może odbywać się z użyciem nośnika materialnego (np. płyta DVD) bądź bez jego udziału (np. przez prezentację w programie telewizyjnym w ramach transmisji „na żywo”).
Prawo do filmowania osób publicznych jako forma rozpowszechniania ze względu na swój szczególny charakter wynikający z braku wymogu uzyskania zgody od osoby filmowanej ma ograniczony zakres. Ustawa zezwala na rozpowszechnianie wizerunków osób powszechnie znanych, jeśli wizerunki zostały wykonane w związku z pełnieniem przez nie funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych. Za osoby publicznie znane należy uznać, osoby piastujące funkcje polityczne lub społeczne( również funkcjonariuszy publicznych), popularne poza własnym środowiskiem w związku z prowadzoną działalnością zawodową, sportową, amatorską, hobbystyczną. Kryterium „ powszechnej popularności” może być też odniesione do osób pełniące ważne funkcje w lokalnych społecznościach, bądź innych zindywidualizowanych grupach osób (np. danej branży). Przykładowo dla lokalnej gazety osobą powszechnie znaną może być wysoki rangą urzędnik administracji państwowej lub samorządowej w danej miejscowości, mimo że nie jest znany poza tym terenem.
Należy podkreślić, że z ochrony przewidzianej przez Prawo autorskie korzysta tylko takie utrwalanie wizerunku, które następuje bezpośrednio w związku z pełnieniem funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych. Ponadto wykorzystanie takiego wizerunku powinno być związane z relacjonowaniem wykonywania przez portretowanego funkcji zawodowych, społecznych lub politycznych. Niemożliwe jest zatem dozwolone ustawą filmowanie interwencji policji w celu późniejszego użycia jako np. filmu reklamowego.
W przypadku zaś utrwalania i rozpowszechniania wizerunku osoby publicznej spełniającego przesłanki z art. 81 Prawa autorskiego sprzeciw osoby publicznej, która jest w danej sytuacji np. filmowana, nie ma znaczenia, choćby był zgłoszony nawet przed rozpoczęciem utrwalania. Filmujący w takim wypadku nie narusza prawa do ochrony wizerunku filmowanego.
W zakresie nienormowanym przez prawo autorskie wizerunek jest chroniony jako dobro osobiste na mocy regulacji art. 23 i 24 k.c.