Przedsiębiorcy a więc osoby prowadzące działalność gospodarczą, zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawą z dnia z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, podlegają dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, a co za tym idzie mają możliwość otrzymania zasiłku chorobowemu, który wypłacany jest przez ZUS.
Warunkiem otrzymania wspomnianego zasiłku chorobowego jest złożenie stosownego wniosku o objęcie ubezpieczeniem chorobowym. Objęcie rzeczonym ubezpieczeniem następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie ubezpieczeniem, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony. Ubezpieczony, a więc w tym przypadku – przedsiębiorca, nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli jest ubezpieczony dobrowolnie – a więc na takiej zasadzie na jakiej ubezpieczeniem obejmuje się przedsiębiorców. Jest to więc swoisty okres wyczekiwania, po którym przedsiębiorca nabędzie uprawnienie do otrzymania w razie niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, zasiłek chorobowy wypłacony przez ZUS. Wymagane jest również, aby wszystkie składki opłacane były terminowo, uchybienie bowiem terminowi powoduje przerwanie ciągłości opłacania składek, a to brakiem możliwości uzyskania zasiłku. Ustawodawca przewidział jednak, że w razie przerwy w opłacaniu składek, do wspomnianych okresów ubezpieczenia chorobowego, niezbędnych dla uzyskania zasiłku, wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.
Zasiłek chorobowy przysługuje więc przedsiębiorcy, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Przysługuje on przez okres trwania niezdolności do pracy, jednak nie dłużej niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż przez 270 dni. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu niebędącemu pracownikiem, w tym przypadku przedsiębiorcy, stanowi przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Wysokość zasiłku chorobowego wynosi:
80% wynagrodzenia lub przychodu stanowiącego podstawę jego wymiaru
70% wysokości podstawy wymiaru – za okres pobytu w szpitalu. W przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia, począwszy od następnego roku kalendarzowego po roku, w którym ukończył 50 rok życia, miesięczny zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu od 15 do 33 dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku (zgodnie z art. 92 § 4 i 5 Kodeksu pracy). Prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 80% podstawy wymiaru w związku z pobytem w szpitalu mają także osoby ubezpieczone niebędące pracownikami, czyli osoby wykonujące pracę nakładczą oraz osoby odbywające służbę zastępczą.
100% – gdy niezdolność do pracy wynikła z wypadku przy pracy, w drodze do pracy lub z pracy albo choroby zawodowa lub też przypada na okres ciąży, a także jeżeli niezdolność do pracy powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów albo zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów – zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości podstawy wymiaru (także za okres pobytu w szpitalu).
Aby uzyskać zasiłek chorobowy, przedsiębiorca zobowiązany jest przedstawić stosowny dokument, który potwierdzi jego czasową niezdolność do pracy. Dokumentem takim jest zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy, które musi zostać sporządzone na specjalnym druku. Wspomniany druk to tzw. „ZUS ZLA” – zaświadczenie lekarskie, które wypełnianie jest zgodnie z wytycznymi ZUS. Warto zauważyć, że często w razie błędnego jego wypełnienia zdarza się, iż ZUS odrzuca wspomniany druk, zaś przedsiębiorca zostaje pozbawiony nieotrzymania zasiłku chorobowego. Przedsiębiorca musi przedstawić również zaświadczenie samego płatnika składek(w tym wypadku rzeczonego przedsiębiorcy), które musi zostać wystawione na druku ZUS Z-3a – również zgodnie z wytycznymi ZUS . Dokumenty te należy dostarczyć w oryginałach do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w nieprzekraczalnym terminie wynoszącym 7 dni, licząc od daty wystawienia zwolnienia.
Po dokonaniu wszelkich wspomnianych wcześniej formalności, łącznie oczywiście z terminowym opłacaniem składek, przedsiębiorca ma prawo do otrzymania zasiłku chorobowego w razie niezdolności do pracy, co może przyczynić się do pomniejszenia ewentualnych strat spowodowanych przestojem w prowadzeniu działalności gospodarczej spowodowanym chorobą.
Paulina Szatka