Przekształcenie spółki jawnej, czyli wtórny sposób tworzenia spółki jawnej regulują przepisy art. 26 §4 i następne Kodeksu Spółek Handlowych. Mianowicie spółka cywilna może być przekształcona w spółkę jawną. Nie ma już obowiązku przekształcania w przypadku osiągania określonego przychodu w roku obrotowym.
Art. 26§4 KSH został zmieniony ustawą z dnia 23 października 2008r. (Dz. U Nr 217 poz. 1381), która obowiązuje od dnia 8 stycznia 2009 r.
Jeżeli chodzi o czynności, to trzeba dostosować treść umowy spółki cywilnej do wymogów dotyczących spółki jawnej i zgłosić spółkę do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Może tego dokonać każdy wspólnik, bo przepis ustawy wyraźnie mówi, że każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki do KRS. Każdy indywidualnie, nie ma wymogu, że wszyscy łącznie, tak jak przy zgłaszaniu np. spółki z o.o. W pierwotnym tworzeniu spółki jawnej jest podobnie, tutaj każdy wspólnik ma obowiązek. To jest obligatoryjne przekształcenie i z momentem wpisu do KRS, spółka jawna staje się podmiotem wszelkich praw i obowiązków, które dotychczas przysługiwały wspólnikom spółki cywilnej.
W przeważającej części orzeczeń Sąd Najwyższy przyjmuje, że przy tym przekształceniu mamy do czynienia z zasadą sukcesji uniwersalnej. Było różnie traktowane w doktrynie, że jest to sukcesja uniwersalna bądź nie, natomiast tych orzeczeń jest dość dużo, jeżeli chodzi o to przekształcenie. Sąd Najwyższy wskazuje w przeważającej mierze stanowisko, że jest to sukcesja uniwersalna.
Natomiast jeżeli chodzi o dobrowolne przekształcenie (nawet jeżeli ona nie osiągnęła tych 800 000 € – przepis już nie obowiązuje !!!), czyli nie ma tu takiego przychodu jaki przewiduje wymóg ustawowy, to wspólnicy spółki cywilnej, zawsze mogą postanowić o przekształceniu w spółkę jawną w tym samym trybie wynikającym z art. 26 KSH.
Przy czym są tu dwie różnice:
1. Wspólnicy muszą podjąć uchwałę w tym przedmiocie, bo będzie to czynność przekraczająca zwykły zarząd, wymagająca jednomyślności wspólników spółki.
2. Zgodnie z zasadami reprezentacji dla spółki cywilnej wszyscy wspólnicy zgłaszają spółkę do rejestru; w takim zakresie, w jakim mamy w spółce cywilnej prawo prowadzenia spraw spółki, to mamy również prawo reprezentacji spółki, a zatem jeżeli czynność wymagałaby uchwały wszystkich wspólników, wówczas wszyscy wspólnicy zgłaszają spółkę do KRS, zgodnie z wymogami dotyczącymi reprezentacji.
