W dniu 30
stycznia 2013 r. wszedł w życie wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 stycznia 2013 r., sygn. akt SK 18/11 (Dz.U.2013, poz. 142). Trybunał stwierdził, że art. 950 zdanie pierwsze (termin do zaskarżenia opisu i oszacowania nieruchomości przy egzekucji sądowej z nieruchomości) Kodeksu Postępowania Cywilnego, w brzmieniu obowiązującym do dnia 2 maja 2012 r. (czyli do dnia poprzedzającego wejścia w życie obszernej noweli KPC), jest niezgodny z art. 45 ust. 1 (prawo do sądu) oraz art. 77 ust. 2 (zakaz zamykania drogi sądowej) Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Trybunał zwrócił uwagę, że ani z art. 763, ani z art. 945 § 1 KPC nie można było wywieść nakazu zawiadomienia strony o zakończeniu opisu i oszacowania. Strona była zawiadamiana tylko o rozpoczęciu tej czynności. To sprawiało, że strona postępowania albo nie wiedziała o zakończeniu opisu i oszacowania, albo dowiadywała się o nim po upływie terminu określonego w art. 950 KPC. Nie mogła więc w ustawowym terminie zaskarżyć czynności komornika. Po prawomocnym zakończeniu opisu i oszacowania strony nie mogą kwestionować przyjętej przez komornika wyceny nieruchomości. Trybunał Konstytucyjny dostrzegł, że w wypadku art. 950 KPC ustawodawca zamierzał zapewnić środek prawny, który służy sądowej kontroli opisu i oszacowania nieruchomości (skarga na czynność komornika, przewidziana przez art. 767 § 1 KPC). Wadliwość tej regulacji uniemożliwia stronie skarżenie opisu i oszacowania. Art. 950 zdanie pierwsze KPC nie daje gwarancji stronie postępowania, że dowie się ona o początku biegu terminu do wniesienia skargi, czyli o zakończeniu opisu i oszacowania. Moment ten ma charakter abstrakcyjny, niezależny od działań strony czy też posiadanych przez nią informacji. W ten sposób ustawodawca nie daje stronie możliwości terminowego wniesienia środka zaskarżenia. To powoduje, że korzystanie z prawa do sądu staje się utrudnione albo niemożliwe.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, mimo że z kontekstu normatywnego kwestionowanej regulacji wynika, że ustawodawca w sposób szczególny traktuje sporządzenie protokołu opisu i oszacowania, będącego aktem ukończenia tej czynności, to nie nałożył na komornika obowiązku powiadomienia o tym uczestnika postępowania egzekucyjnego, choć przyznał prawo do jej zaskarżenia. Obowiązku tego nie można wyinterpretować z przepisów kodeksu postępowania cywilnego. To znaczy, że komornik nie informuje o przeprowadzonej czynności, jeżeli strona była o niej zawiadomiona. Kodeks postępowania cywilnego nie gwarantował podmiotom uprawnionym do wniesienia skargi na opis i oszacowanie uzyskania informacji o zakończeniu tej czynności, a tym samym informacji od kiedy biegnie termin do jej zaskarżenia. Kwestionowana regulacja ogranicza w nadmiernym stopniu prawo do zaskarżenia do sądu opisu i oszacowania nieruchomości. Nie znajduje to uzasadnienia w konstytucyjnych wartościach. Nadmierne ograniczenie uprawnienia do złożenia przez uczestnika postępowania skargi do sądu na czynności komornika dotyczącą opisu i oszacowania, narusza prawo dostępu jednostki do sądu oraz zakaz zamykania przez ustawę drogi sądowej w zakresie dochodzenia przez jednostkę jej konstytucyjnych praw, przewidziany w art. 77 ust. 2 Konstytucji RP.
Łukasz Mizera – radca prawny
Źródło: www.trybunal.gov.pl
