W art. 157 k.k. ustawodawca reguluje przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu określane jako uszkodzenie ciała, które jest inne niż określone w art. 156 k.k. Ustawodawca definiuje uszkodzenie jako naruszenie czynności narządu ciała lub roztrój zdrowia.
Rozstrój zdrowia jest to takie oddziaływanie na organizm człowieka, które nie narusza jego całości lecz zakłóca niektóre jego funkcje. Przykładem tutaj może być np.: podanie dla żartu tabletek na przeczyszczenie, albo podanie trucizny.
Naruszenie czynności narządu i roztrój zdrowia, w zależności od ich długotrwałości, traktowane są przez ustawodawcę w dwojaki sposób. W przypadku naruszenia czynności narządu lub rozstroju zdrowia, które trwa dłużej niż 7 dni, a nie jest ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu określonym w art. 156 § 1 k.k., sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (art.157 § 1 k.k.). W przypadku naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia trwającego nie dłużej niż 7 dni ustawodawca przewidział karę ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2 (art. 157 § 2 k.k.). Jeżeli sprawca w obu przypadkach wskazanych powyżej działał nieumyślnie, to ustawodawca przewidział karę grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 1 roku (art. 157 § 3 k.k.).
W tej normie prawnej (art.157 k.k.) ustawodawca wskazał dwa tryby ścigania naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia tj. tryb publicznoskargowy oraz tryb prywatnoskargowy.
W trybie publicznoskargowym ścigane jest :
z urzędu naruszenie czynności narządu ciała lub roztrój zdrowia inny nić ciężki uszczerbek na zdrowiu ( art. 157 § 1 k.k.)
na wniosek osoby pokrzywdzonej, która zamieszkuje wspólnie ze sprawcą lub jest mu najbliższa. w przypadku naruszenia czynności narządu lub rozstroju zdrowia trwającego do siedmiu dni, kiedy sprawca działał umyślnie lub nieumyślnie ( art. 157 § 2 i 3 k.k. ).
Oznacza to, że organy ścigania (Policja lub Prokuratura) zobowiązane są po uzyskaniu informacji o podejrzeniu popełnienia przestępstwa niezwłocznie podjąć działania mające na celu wykrycie sprawcy i zebranie dowodów jego winy.
W trybie prywatnoskargowym ścigane jest naruszenie czynności narządów i rozstrój zdrowia trwający do siedmiu dni, w którym osoba pokrzywdzona nie zamieszkuje razem ze sprawcą oraz nie jest mu najbliższa, a czyn został popełniony umyślnie lub nieumyślnie .
W tym trybie w przypadku zaistnienia przestępstwa organ ścigania sporządza jedynie protokół przyjęcia ustnej skargi oraz jeżeli występuje tak potrzeba zabezpiecza ślady i dowody popełnienia przestępstwa. Następnie skarga jest przekazywana do sądu rejonowego właściwego dla miejsca popełnienia przestępstwa. W sprawach z oskarżenia prywatnego wszczęcie postępowania sądowego jest uzależnione od wniesienia opłat sądowych. Możliwe jest zwolnienie z opłat sądowych ze względu na trudną sytuację materialną, wówczas należy złożyć wraz ze skargą wniosek o zwolnienie z opłat sądowych.
Nadmienić należy, że naruszenie czynności narządów lub roztrój zdrowia skutkujący pewną niezdolnością nie musi się pokrywać ze zdolnością do pracy, bo m
imo nieprawidłowego funkcjonowania narządu poszkodowany może być w stanie wykonywać swoją pracę. Występuje pewne podobieństwo art. 157 § 2 k.k. , dotyczącego naruszenia czynności organu lub rozstroju zdrowia trwającego do siedmiu dnia, do art. 217 k.k., dotyczącego naruszenia nietykalności cielesnej. Przestępstwo naruszenia nietykalnosci cielesnej będzie polegało np.: na uderzeniu pokrzywdzonego, pchnięciu go, szarpaniu, czy może nawet na oblaniu wodą. Różnica jednak jest taka, że w przypadku art. 157 § 2 k.k. występuje naruszenie czynności narządu lub roztrój zdrowia. W przypadku naruszenia nietykalności takich skutków nie ma. Inaczej jeżeli uderzyliśmy kogoś w twarz, a nie zostawiliśmy śladów w postaci siniaka, to raczej czyn nasz zostanie zakwalifikowany z art 217 k.k. Jeżeli natomiast po naszym uderzeniu pozostanie siniak, to może to być traktowane jako naruszenie tkanek narządu. W konsekwencji nasz czyn zostanie zakwalifikowany z art. 157 k.k.
