Przystąpienie do długu

Przystąpienie do długu nie jest instytucją wprost uregulowaną literą prawa, stanowi jednak typ umowy nienazwanej wykreowany szczególnie poprzez praktykę jako dodatkowy sposób zabezpieczania (tzw. zabezpieczenie osobiste) przez banki wierzytelności z tytułu spłaty kredytu, na podstawie uprawnienia jakie przyznaje im art 93 Prawa bankowego. Zawarcie umowy tego typu nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi kosztami (nie pobiera się od niej opłaty skarbowej).
Istnienie takiej konstrukcji prawnej jest dozwolone na podstawie art 3531 k.c., który to statuuje zasadę swobody zawierania umów w granicach prawa, zasad współżycia społecznego i właściwości określonego stosunku prawnego. Odmiennie niż w przypadku regulowanego kodeksowo przejęcia długu (art.519 i nast. k.c.) zawarcie takiej umowy nie powoduje zmiany dłużnika, ale wstąpienie do danego stosunku nowego dłużnika, który jest solidarnie odpowiedzialny za dług do którego się przyłączył. Przystąpienie do długu stanowi nienazwaną umowę, która może być zawarta zarówno pomiędzy osobą przystępującą a wierzycielem( najczęściej bankiem), jak i dotychczasowym dłużnikiem. Dług do którego przystępuje nowy dłużnik może być długiem zarówno istniejącym, jak i długiem przyszłym.
W przeciwieństwie do umowy przejęcia długu umowa ta nie musi spełniać wymogu formy pisemnej pod rygorem nieważności, a jedynie odpowiadać ogólnym wymaganiom dla oświadczeń woli – czyli w dowolnej formie w sposób dostateczny pozwalającej na ustalenie woli stron, choć reguły będzie to więc forma pisemna, jednakże tylko dla celów dowodowych. Kumulatywne przystąpienie do długu nie wymaga również zgody tej strony dane stosunku prawnego, z którą nie była zawarta umowa, więc odpowiednio z wierzycielem, bądź dłużnikiem. Pogląd ten wyrażony w orzecznictwie Sądu Najwyższego jest uzasadniony, ze względu na korzyść jaka jest przystąpienie osoby trzeciej do danego długu, albowiem wierzyciel dzięki tej umowie nabywa dodatkowe zabezpieczenie wierzytelności, a dłużnik w razie niemożności spłaty długu może zostać zastąpiony przez współdłużnika.
W razie zawarcia umowy przystąpienia do długu, dodatkowy dłużnik staje się stroną wcześniej istniejącego zobowiązania i o ile umowa regulująca jego przystąpienie nie stanowi inaczej, odpowiada za zobowiązanie tak jak pierwotny dłużnik całym swoim majątkiem. Wierzyciel może się zaś od niego domagać należności głównej wraz z wszelkimi świadczeniami dodatkowymi, takimi jak odsetki za zwłokę czy kary umowne. Jednakże w przypadku spłaty długu dodatkowy dłużnik może domagać się zwrotu połowy wartości spełnionego świadczenia od współdłużnika, w przypadku większej ilości dłużników zaś w częściach równych (art 376 k.c.). Umowa może jednak inaczej określić wysokość tych roszczeń.
Dług z zobowiązania pierwotnego staje się długiem własnym dłużnika przystępującego. Umożliwia to dłużnikowi przystępującemu do długu potrącenie tej wierzytelności z własną wierzytelnością przysługującą mu wobec wierzyciela. Dłużnik przystępujący ponosi również odpowiedzialność odszkodowawczą za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, tak jakby był od początku stroną zobowiązania. Umowa ta zatem może mieć daleko idące skutki w sferze majątkowej przystępującego do niej nowego dłużnika.